محرم ایدیم

خوش اول زمان که حریم وصاله محرم ایدیم

نه مبتلائی بلا و نه مبتلا غم ایدیم

گذردیم ایتلرین ایچره فضائی کوینده

یئریم بهشت برین ایدی من بیر آدام لیدیم

همیشه سجده گهیم خاک آستانه ن ایدی

بو اعتبار ایله بیر سر بلند عالم ایدیم

گدای کوئین ایدیم بئیله ذلّتیم یوخ ایدی

سریر سلطنت قربده معظم ایدیم

زمان زمان اثر پرتوی جمالیندن

معالج دل پر درد و چشم پرنم ایدیم

زیاده غمزده یم هجر ایله خوش اول گونلر

که من بو غمزده لیکدن زیاده خرم ایدیم

فضولی اولماز ایمیش محنت و فراقه مفید

بو ذوق ذکر که بیردم یاره همدم ایدیم

فضولی

دل زار سنه

غمدن ئولدوم دئمه دیم حال دلی زار سنه

ای گلی تازه روا گورمه دیم آزار سنه

ایچ مئی ناب که باغریندان ائدر جمله کباب

آتش عشق ایله عشاق جگرخوار سنه

مئی گلگوندا دگل نرگس مستین عکسی

قدح اولموش گوز آچیپ عاشقی دیدار سنه

عارضین گول گول ائدیبدر مئی گلگون تابی

وه که بیر گولدن آچیلمیش نئچه گلزار سنه

باغه سیرائدبورخ لعل ایله کیم غنچه و گل

گوستره خون دل و دیده خونبار سنه

دئرایدیم قامتینه سرو ولی ئوزگه ایمیش

حرکات و روش و شیوه و رفتار سنه

ائیله یب طرف بنا گوشینه درد دیلیمی

یا او طاقین دییه یا طرّۀ دستار سنه

من گرفتارینم و فتنه دن اولمان آزاد

هیچ کیم اولماسین ای شوخ گرفتار سنه

لعل نابین هوسی باغریمی قان ائیله دیگین

آه کیم قانلی یاشیم قیلمادی اظهار سنه

ای فضولی فلگین وار سنینله نظری

کیم غم و محنتینی وئردی نه کیم وار سنه

فضولی

بیلیریم

یار حال دیلیمی یار بیلیبدر بیلیریم

دیل زاریمده نه کیم وار بیلیبدر بیلیریم

یاری اغیار بیلیبدر که منه یار اولماز

منده دخی اونی که اغیار بیلیبدر بیلیریم

زلفینی اهل وفا صیدینه دام ای لیلی

منی اول دامه گرفتار بیلیبدر بیلیریم

من نه حاجت که قیلیم شرح اونا درد دلیمی

هامی درد دلیمی یار بیلیبدر بیلیریم

یار هم صحبتیم اولمازسا فضولی نه عجب

ئوزونه صحبتیمی عار بیلیبدر بیلیریم

فضولی

فدا

جانیمین جوهری اول لعل گوهر باره فدا

عمرومون حاصلی اول شیوه رفتاره فدا

دردچکمیش باشیم اول خال سیاه قربانی

تاب گورموش تنیم اول طرّۀ طرّاره فدا

گوزلریمدن ساچیلان قطرۀ اشگیم گوهری

لبلریندن توکولن لولوی شهواره فدا

چاک سینمدن اولان قانلی جگرپاره لری

مست چشمینده اولان قانلی غمزۀ خونخواره فدا

پاره پاره دل مجروحی پریشانیمدن

سرکوینده اولان هر ایته بیر پاره فدا

جان و دل قیدینی چکمکدن ئوزوم قورتادیم

جانی جانانییه ائتدیم دلی دلداره فدا

ای فضولی نولا گر ساخلارایسم جانی عزیز

وقت اولارکیم اولا اول شوخی ستمکاره فدا

شاعر: محمد فضولی

سلطانیدر

اول پریوش کیم ملاحت ملکینین سلطانیدر

حکم اونون حکمیدر فرمان اونون فرمانیدر

سوردی مجنون نوبتین ایندی منم رسوای عشق

دوغری دئرلر هر زمان بیر عاشقین دورانیدر

لحظه لحظه گونلوم اودوندان شررلردر چخان

قطره قطره گوز توکن سانمیش سرشگیم قانیدر

چاکلر جسمیمده تیغ عشقیدن عیب ائتمه یوز

کیم جنون گلزارینین بونلار گلی خندانیدر

ای فضولی اولدی کیم رحم ائده یار افغانینا؟

آغلا زار آنجاق کیم زار آغلاماق امکانیدر

شاعر: محمد فضولی

جفا سنه

ای بیوفا که عادت اولوبدر جفا سنه

باالله جفادرـ اولما دئمک بی وفا سنه

گهه ناز و گهه کرشمه و شیوه در ایشین

جانین سئوونلر اولماسا ای آشینا سنه

مین جان اولایدی کاش منی دل شکسته ده

تا هر بیریله بیر گز اولایدیم فدا سنه

عشقینده مبتلا لیقیمی عیب ائدن سانیر

کیم اولماق اختیار ائله در مبتلا سنه

ای دل که هجره دویمایپ ایستر سن اول مهی

شکر ائد بو حاله یوخسا گلربیر بلا سنه

ای گل غمیندن اشگ رخ زردیم ائتدی آل

بیلیردی اولا صورت حالیم صبا سنه

دوشمه ز چو شاه قرب فضولی گدالره

اول شاهیدن التفات نه نسبت منه، سنه

شاعر: حکیم محمد فضولی

فلک‌دن انقلاب

روزگاریم بولدی دوران فلکدن انقلاب

قان ایچینده ئولدوم ایاق چکدی بزمیمدن شراب

شعله آه یاندیردیم دیلی سر گشتیه

بیر اوداولدوم جیزگه نن جورمده اولمازمی کباب

لعلین ایله باده بحث ائتمیش ذهی گمراهلیق

اولدی واجب ائیلمک اول بی ادبدن اجتناب

وئرمه زاولدی یول وصاله پیچ زلفون آه کیم

رشته تدبیردن دوران کجرو آچدی تاب

اولمادی اول ماهه روشن یاندیقیم هجران گونی

یاندیقین شب تا سحر شمعین نه بیلیسین آفتاب

گوزکه پیکانین قاپوب گوگدن ساچار هریان سرشک

بیر صدفدر قطره بارانی ائیلر درّ ناب

اولدی ابر دودی آهیم پردۀ رخسار ماه

آه کیم آلماز جمالیندن هنوز اول مه نقاب

کسمه دی مندن سر کوینده آزارین قریب

ای فضولی جنت ایچره نئجه یوخ دئرلر عذاب

شاعر: فضولی

حیراندر سنه

ای ملک سیما که سندن ئوزگه حیراندر سنه

حق بیلیر انسان دئمه ز هر کیم که انساندر سنه

وئرمییه ن جانین سنه بیلمه ز حیات جاویدان

زنده و جاویداونا دئرلر که قرباندر سنه

عالمی پروانه شمع جمالین قیلدی عشق

جان عالمسن فدا هر لحظه مین جاندرسنه

عاشقه شوقینله جان وئرمک ایکن مشکل دگل

چون مسیحی وقتسن جان وئرمک آساندر سنه

چخسا یاریم گئجه لر اغیار طعنیندن ساقین

سن مهی اوج ملاحت سن بو نقصاندر سنه

پادشاهیم ظلم ائدیپ عاشق سنه ظالم دئمیش

خوبرو لردن یامان گلمه ز بو بهتاندر سنه

ای فضولی خوبرو لردن تغافلدر یامان

گر جفا هم گلسه اونلاردان بیر احساندر سنه

فضولی

علامه محمد فضولی، رند دلسوخته

 

محمد فضولی(به ترکی آذربایجانی: Məhəmməd Füzuli) یا ملامحمد بن سلیمان بغدادی‏(۱۴۸۳-۱۵۵۶) شاعر و ادیب ترک است. او را «بزرگترین شاعر ترکی آذربایجانی در سده ی دهم» می‌دانند. پدر وی ساکن حله در عراق امروزی بود و محمد فضولی در آن‌جا به‌دنیا آمد و در بغداد پرورش یافت از این روی، سه زبان ترکی، فارسی و عربی را به خوبی می‌دانست و به هر سه زبان شعر سروده است. او را یکی از پایه‌گذاران سبک هندی می‌دانند.

محمد پسر سلیمان در حدود سال ۱۴۸۳ در عراق به‌دنیا آمد. در منابع معتبر از جمله مجمع‌الخواص صفحه ۱۰۳ حله به عنوان محل تولد فضولی برشمرده شده است، اما در برخی منابع دیگر کربلا یا نجف هم آمده است. پدرش سلیمان بود که به حله مهاجرت کرد و قاضی آن شهر بود. پدر فضولی بنا به گفته ی «صادق بیگ افشار» صاحب تذکره ی «مجمع الخواص» –که به زبان ترکی ازبکی نوشته شده– از ایل بیات بوده که یکی از ۲۲ طایفه مهاجر ترکان اوغوز می‌باشد. او در حله و سپس بغداد تحصیل کرد و یکی از استادانش «ملک الشعرای حبیبی» از شاعران حروفی بود. حدود هفتاد ساله بود که در بغداد درگذشت.

وار اولاندان سور ...

شفای وصل قدرین، هیجرایله بیمار اولاندان سور

زلال شوق ذوقون، تشنه‌ی دیدار اولاندان سور!

لبین سیرّین گلیب گفتاره مندن، ئوزگه‌دن سورما

بو پنهان نکته‌نی، بیر واقف اسرار اولاندان سور

گؤزو یاشلیلارین حالین نه بیلسین مردم غافل؟

کواکب سرینی، شب تا سحر بیدار اولاندان سور!

خبرسیز اولما فتّان گؤزلرین جؤرون چکن‌لردن

خبرسیز مست‌لر بیدادینی، هشیار اولاندان سور

غمیندن شمع تک یاندیم، صبادان سورما احوالیم

بو احوالی، شب هیجران، منیم‌له یار اولاندان سور

خراب جام عشقم، نرگس مستین بیلیر حالیم

خرابات اهلی‌نین حالین، یورو خمّار اولاندان سور

محبّت لذتیندن بی‌خبردیر زاهد غافل

فضولی! عشق ذوقون، ذوق عشقی وار اولاندان سور

شاعر: ملامحمد فضولی