وار اولاندان سور ...

شفای وصل قدرین، هیجرایله بیمار اولاندان سور

زلال شوق ذوقون، تشنه‌ی دیدار اولاندان سور!

لبین سیرّین گلیب گفتاره مندن، ئوزگه‌دن سورما

بو پنهان نکته‌نی، بیر واقف اسرار اولاندان سور

گؤزو یاشلیلارین حالین نه بیلسین مردم غافل؟

کواکب سرینی، شب تا سحر بیدار اولاندان سور!

خبرسیز اولما فتّان گؤزلرین جؤرون چکن‌لردن

خبرسیز مست‌لر بیدادینی، هشیار اولاندان سور

غمیندن شمع تک یاندیم، صبادان سورما احوالیم

بو احوالی، شب هیجران، منیم‌له یار اولاندان سور

خراب جام عشقم، نرگس مستین بیلیر حالیم

خرابات اهلی‌نین حالین، یورو خمّار اولاندان سور

محبّت لذتیندن بی‌خبردیر زاهد غافل

فضولی! عشق ذوقون، ذوق عشقی وار اولاندان سور

شاعر: ملامحمد فضولی

آنا یوردوم

هاچان، بیرده، گورم سنی

آنا یوردوم، آنا وطن

گول اوزووه، حسرت قالیب

سن سیز، گلدیم جانا، وطن

مین داوادا، مین دویوشده

بولاشمیسان قانا، وطن

کیم دور سنه، ایری باخا؟

کیم دور، سنی دانا، وطن؟

جانیم اولسون، سنه قربان

آذربایجان، آذربایجان

بسله میسن قوجاغیندا

حیدرخان تک، قهرمانلار

دیواریندان، داشلاریندان

توکولوبدی، سئل تک، قانلار

کوراوغلونون، نعره سیندن

قورخوب، قاچار، شاهلار، خانلار

خلق میزه، ایلهام وئریر

آدلی، سانلی، ستارخانلار

ایگیت اوغلون، حسین باغوان

آذربایجان، آذربایجان

آخشام چاغی، اوبالاردا

سرین سرین، یئل لر، اسر

گدیک لری، دوتوپ دومان

دره لرده، قوزی، مئلر

باغچالاردا، عاشق آلما

داغلاریندا، جیران، گزر

آلمالاری، آغاجلاردان

خمار گوزلی، قیزلار، د ره ر

هرطرفین، باغ دور، بستان

آذربایجان، آذربایجان

تاریخ لره، سالدیم نظر

وار سنده، مین لر، قهرمان

بابک لره، اولموش وطن

ستارخاننان، قالمیش نشان

داوا گونی، میدان لاردا

دوشمن لره، قارشی دوران

دوشمن، اگر ئولدورسه ده

ال چکمه رم، سندن، اینان

سن سن منه، روح و روان

آذربایجان، آذربایجان

شاعیر: حسن جداری

ساوالان...

اوچور ایلهامیم او قوشلار کیمی کی

یاز وعده سینده

قوزانیر ماوی گویه تا اوجا باش بیر داغا قونسون

کورپه قارتال کیمی دیر

گاه چکیلیر گوزده ن ایتینجه ک

اگله نیر گاه ساوالان عشقینه- آغدان- آغا قونسون

هر اوجا داغ کی گوروسن باشی قاردا آغاراندی

اورا بیل کی ساوالاندی

آمما یوخ!

هر اوجا داغ سسیمی آلسا دا تئز قیته ره جکدی

سسی قیته رمک همان یئل بیله جکدی

آخی یئل یولچو دو گئتگین اوکی سوز ساخلایا بیلمز

یئل سوزو قاپدی قاچیردار اونو کیم هاخلایا بیلمز

یئل گئدر گیندی پیچیللار سوزو کوللار قولاغیندا

سوزو قربان ائله یر قیرنادا قانقال آیاغیندا

چئویره ر سوز چاناغیندا

جالایار داغلارا هر بیر سوزو مین سوز توره دندی

بیلمیرم سیرری ندندی

یئل گئده ر گیندی یئلی ساخلاماق اولماز

یئله بئل باغلاماق اولماز

آمما سن ای سوزو سینه نده کوزردن ساوالانیم

کیم گله صدقله زرتشت بئجردن ساوالانیم

ائلیمین شانلی داغی باباشیوا مین لر جه دولانیم

اریدیب ائل غمی بیر یول سنی کوکدن ده تالانسان

سئل اولوب قانلی دنیزلر کیمی دونیایه جالانسان

آدی دیللرده قالانسان

ساوالانسان،ساوالانسان

ساوالان ائل غمینی بللی دی ساخلار سینه سینده

سینه سی کوزدو آلودور گیزیلیک اینسی سی واردیر نفسینده

شاعرین غملی سه سینده آلگیلان ساخلا سن ای ائل داغی غملی قفسینده

ساوالان آلسادا هر سیرری سوزو داغلارا سالماز

گوره نامرد دوروبدور ساوالاندان سس اوجالماز

ساوالاندا توکولن داشلاری دیندیر دانیشالار

سالسا عاشیق نفسین کوللارا،کوللار آلیشالار

ده ده قورقود سازی چالسا

ده لی دومرول باش اوجالدار

بلی البته کی یولداش باشینی یولداش اوجالدار

سسله عاشیق سازی چالسین

سسی میز بیرده اوجالسین

اویناماق لیزگی یه دونسون

کاس شوشم گوزگویه دونسون

قوی وئرک سس سسه باهم اوخویاق بیرده کوراوغلو دلی سیندن

هجرین قوچ نبی سیندن

اوکی ظالیملری مظلوملارین اوستونده ازه ردی

او کی آسلان کیمی داغلاردا یاتیب باغدا گزه ردی

اوخو عاشیق اوخو

سن بیل اوکی تانری تانییبسان

سوزومه دوز جالییبسان

سوگوم قوی سازا گلسین

بولبولوم آوازا گلسین

یازمیشام ایوازا گلسین

گوج آلاق قوی دلی لردن

باج آلاق اجنبی لردن

اوکی بیلمیر نبی کیمدیر قویون آذر ائلینی مسخره سانسین

بیر عومور دورکی فضولی نی- نسیمی نی دانیب ایندی ده دانسین

شهریار تک سن اوجات باشیوی قوی عرشه دایانسین

قوی باخار کور تر ایچینده جوموبان اولسون- اوتانسین

اوکی آخساخدی یوبانسین

اوکی تورکون دیلین اسگیتمه گه تصویره سالیبدیر

اوکی تورکون بالاسین ایندی ده آشغالچی سانیبدیر

او تفاله بیلیرم فیکرینی طاغوتدان آلیبدیر!

او رژیمیندی قالیبدیر

یوخسا تورکون بالاسیندان چیخیب علامه ی دوران

اونا دونیا باش اییر فلسفه ده

بیرجه نه ایران

قوی دئییم شهریاریمدان

نیسگیل او چرچی یه قالسین کی جواهیر نه دی، قانمیر!

فیکری آللاتما دادیر خالقی،ائلین حالینه یانمیر

اریمیر، اولمور، اوتانمیر

آخی ای قاردا، دوماندا باش اوجالدان ساوالانیم

غمی، دونیانی قوجالدان ساوالانیم

ائل بیلیر داغلار آرا هر اوجا داغلار باشی سن سن

وئر سهنده الیوی قارداشیوین سیر داشی سن سن

وئر گیلن بیر لیک الین بیرده دماونده اونون یولداشی سن سن

اوندان آیریلما آماندی

یولوموز چندی دوماندی

قوی ایگیدلر سیزه فخر ائلیه ییبن باشین اوجاتسین

قویما قارتال دولانان یئرلره قوزغون الی چاتسین

ساوالان چنلی چاغیندا

منیم ایلهامیم اولارکن

کونلوم اوز سری سوزون صدق ایله سویلر ساوالانه

ساوالان کوز قالادار شاعیر اولانلار سینه سینده

اوردا زرتشت گئدیب تانریدان ایلهامین آلانه

اگیرم باش ساوالانه، اگیرم باش ساوالانه

شعر اوستاد هوشنگ جعفری دن

آنا یوردومون قیزی سارایا

سارا بیر آیدی بیزیم ائللره، آیسیز گئجه لر

بیر اوجا سسدی قولاق وئر اونا هایسیز گئجه لر

سارا بیر باغدی طبیعتدن آلیب قول بوداقی

بیر شیرین ماهنیدی یانلیز اوخویار ائل دوداقی

سارا بیر قیزدی سودان سورمه چکیب گؤزلرینه

جان دئییب بیرده اورکدن آرازین سؤزلرینه

سارا سئودا ایله دونیانی آتان بیر قیزدی

سارا غملر اوجاقینادا آلیشان بیر کؤزدی

بیر نجابتلی گلین دیر ائله آسلان سایاغی

قویمادی تار ائده دونیاسینی چاققال آیاقی

اؤزونو آتدی سئله اؤزگه نی حئیران ائله دی

او یانان شمعینی پروانه یه قربان ائله دی

قوشولوب سئللره گئتدی آنا یوردون ساراسی

قالدی شیرین اوره گینده یئنه فرهاد یاراسی

باغلادی ساچلارینی قویمادی بیگانه گؤره

آنا یوردون قیزی وئرمز ساچین هر کیمسه هؤره

گلین اولدو آرازا، اوردا تویون توتدو سارا

سؤیله دی اوردا اورک سؤزلرینی نازلی یارا

آراز آغلار گؤز ایله، آلدی سارا اللرینی

دارادی ائل قیزینین بیرده قارا تئللرینی

گئتدی گؤزلردن اوزاق دوشدو ائلین بیردنه سی

گؤرمه دی خان چوبانین آیریلیقین سون نفسی

سارا گؤزلردن اوزاق دوشسه ده ایتمز اثری

بیر یاراق تک سؤزونون واردی هله چوخ کسری

یاسلی ساوالان...

هر زامانکی باخیرام باشینا قار وار گورورم

اوغول اولموش آتا تک گوزلرین آغلار گورورم

هر طرفدن چکیلیب سینه وه داغلار گورورم

آی آلان اوستونو غم چیسگینی، هر یانی دومان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

گورموشوک یازدا کوچک لرده چیچکلر آچیلار

هر طرفدن چیمنین سینه سینه گول ساچیلار

ماهنی لار قوشماغا باشلار یئنه ده قوشماچیلار

یاز گلیب گئتدی یئنه گولمه دین اوچ آیدا بیر آن

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

قرنیلر گئچدی سنین گولمه دی بیر لحظه اوزون

قانلی یاش توکدو سارالمیش اوزونه یاشلی گوزون

غصه دن دوندو قارانلیق گئجه اولدو گونوزون

نه سوران حالینی اولدی نه وئرن جیسمیوه جان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

آند وئررم سنی او قانه بلنمیش داشووا

گئجه گوندوز او گوزوندن توکولن قان باشووا

اورگین دردینی بیلدیر او "سهند" قارداشووا

سنی وارلیق سنی تانری سنی بو آه و فغان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

سالارام یادیما بیر لحظه او گئچمیش لریوی

توکولن سنگ جفائیله او دور دیشلریوی

ایزلرم بیر بیر او حئیرت یارادان ایشلریوی

هامی دان من سنین احوالینا آرتیق نیگران

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

ساکیت اول، آغلاما قوی بیرجه چکیلسین بو دومان

گون چیخیب ظولمنی بیر یوللوقا قووسون بورادان

"نبی" گلسین، بو آت اولسون یئنه داغلار آتیلان

"هجر"ین بلکه یغیلسین گوزو یولدان، آناجان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

سوندوره بیلمه دی گوز یاشین اورکدن اودووی

چاغیریم قوی کومک ائتسین سنه اوز اولادیوی

افتخاریله بوگون ذیکر ائدرم پاک آدیوی

مرد اوغوللار بئجریب خلقه وئرن شوهرت و شان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

"بابکین" گئتدی سه بوش قالمادی آمما قوجاغین

دولودور مین ائله اوغلانلاریلا هر بوجاغین

نه قدر یئل اسه طوفان قوپا سونمز اوجاقین

ای بلالر سپری، خالقا یامان گونده آمان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

چنلی بئلده "ده لی لر" قوی یئنه قورسون بوساطی

قوچ کوراغلو یئنه جولانه گتیرسین قیر آتی

هئچ زامان اصلین ایتیرمز او کی دوزگوندی ذاتی

آند اولا آدیوا، آی گوزلری آغلار، یاشی قان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

سن دویوشلرده بیر آسلان کیمی دوردون ایاغا

اوخ آتیلدیقجا بیزه سینه نی وئردین قاباغا

غم یئمکدن داها جانیم یئتیشیب دیر دوداغا

نه یامان گونلره گور قالدی بو احساسلی بالان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

بابالاردان بیزه قالمیش بو مثل هاممی بیلر

سو٬ گلن آرخا دئیبلر یئنه بیر گون سو گلر

فلکین داش اورگین آه اوخو آخیردا دَئلر

"بارز" اوغلوندا یئتر سئودیگی یاره او زامان

آی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان

عمادالدین نسیمی نین زندگینامه سی

سیّد علی عمادالدّین نسیمی(1404-1370میلادی)، آذربایجانلی عاریف و شاعیر حیاتی: عمادالدّین نسیمی 1370 میلادی ایلده دونیایا گلیب، دوغوم یئری شیرواندیر، بعضی تحقیقاتچیلار اونون باکیدان اولدوغونو ایدیعا ائدیر، بعضی لری ایسه نسیمی نین دوغوم یئرین شیروانشاهلارین پایتختی شاماخینی گؤستریرلر.

شاعیرین آتاسی سیّد محمّد شیرواندا یاخشی تانینان شخصیتلردن ایدی. نسیمی نین بیر قارداشی دا واریدی. اونون شاماخیدا یاشادیغی، شاه خندان تخلوصو ایله شعرلر یازدیغی و حاضیردا بو آدلا تانینان قدیم قبریستان لیقدا باسدیریلدیغی معلومدور. ایسلامدان سونراکی دؤورده شاماخی ایری مدنیت مرکزلریندن بیرینه چئوریلیر. بورادا چوخلو مکتب، مدرسه، بوتون شرقده مشهور اولان شئعر و موسیقی مجلیس لری فعالیت گؤستریردی، زنگین ایجتیمای و شخصی کیتابخانالار دا آز دئییلدی. پایتختدان بیر قدر کناردا، ملهم(Məlhəm) آدلانان یئرده مشهور شاعیر خاقانی نین عمیسی- عالیم و حکیم کافی الدّین- طرفیندن یارادیلمیش دارالشّفا طیب آکادئمیاسین دا فعالیت گؤستریردی. شاماخیدان بوتؤو بیر شاعیر و عالیملر پلئیاداسی چیخمیشدیر کی، اونلارین دا آراسیندا بؤیوک صنعتکار افضل الدین خاقانی نی خوصوصی قئید ائتمک لازیم گلیر. نسیمی نین مکتب ایللری بئله بیر موحیطده کئچیب.

شاعیرین اثرلری نین تحلیلی گؤستریر کی، نسیمی شاماخیدا او دؤورون ان یاخشی اونیوئرسیتئتلری نین طلبینه جاواب وئره جک بیر درجه ده کامیل تحصیل آلا بیلیب. او، کلاسسیک شرق و قدیم یونان فلسفه سینی، هابئله ادبیاتینی گؤزل منیمسه میش، موسلمان و خریستیان ایلاهیاتی نین اساسلارینا بلد اولموش، طیب، آسترونومییا و آسترولوگییا، ریاضیات و منطیق ائلملرینه دریندن یییلنمیشدی. او، دیللری ائله یاخشی اؤیرنمیشدی کی، آذربایجان، فارس و عرب دیللرینده عئینی درجه ده گؤزل شئعرلر یازا بیلیردی. اونون آذربایجانجا شئعرلری نین دیلی هم زنگینلیگی، هم ده خالق نیطقینه یاخینلیغی ایله سئچیلیر، آتالار سؤزلری، ضرب-مثللر، حیکمتلی سؤزلر بورادا چوخلوق تشکیل ائدیر. نسیمی نین روبایلری آذربایجان خالق شئعری نومونه لری اولان بایاتیلارا چوخ یاخیندیر.

نسیمی نین پوئزییاسیندا آذربایجانین، ائلجه ده دیگر شرق اؤلگه لری نین مشهور عالیم و شاعیرلری نین آدلاری تئز-تئز خاطیرلانیر. بونلاردان ابن سینا، خاقانی، نیظامی، فله کینی(فلکی)، حلاج منصور، فضلوللاه نیمینی(فضل الله نعیمی)، شئیخ ماحمود شبوسترینی(شئیخ محمود شبستری)، اؤوهه‌دی ماراغایینی(اوحدی مراغه ای) و باشقالارینی گؤستره بیلریک.

حروفیلر تئیمورلنگ طرفیندن جیدی تزییقلره معروض قالدیغی بیر واختدا نسیمی وطندن دیدرگین دوشوب، عراق، تورکییه، سورییه دا یاشاماغا مجبور اولوب. حروفیلیک تعلیمی اساسیندا ایره لی سوردویو پانتئیست ایدئیالاری اوستونده حلب شهرینده اعدام اولونوب.

نسیمینی تبریزی نیسبه سینده تقدیم ائدن ابن العیماد حنبلی یازیر: او، حوروفیلرین شئیخیدیر، حلبده ساکین ایدی، طرفدارلاری چوخالدی، بیدتی آرتدی، ایش او یئره چاتدی کی، سولطان اونون اؤلدورولمه سینی امر ائتدی، بوینو وورولدو، دریسی سویولدو، چارمیخا چکیلدی.

نسیمی 3 دیلده یازیب. او، اؤز ایدئیالارینی پئشکار فیلوسوف کیمی آیریجا تراکتاتلاردا بیتکین سیستئمده وئرمه ییب، چونکی مییانجی نین، ایبن عربی نین گئنیش اهاته لی سوفی- فلسفی اثرلریندن سونرا بو مضموندا تراکتاتلار یازماغا او زامان بلکه ده احتییاج دویولموردو. حوروفیلیگین نظری اساسلارینا گلدیکده، نعیمی نین اثرلرینده او آرتیق ایشله نیب حاضیرلانمیشدی.

 فلسفه سی

نسیمیده هر ایکی قروپ- مؤعتدیل و ایفراط سوفیلرین تاثیری آیدین دویولور. نسیمی آللاهی درک ائتمکله مؤوجود چوخلوغون هئچلییه وارماسی، هر شئیین واحید وارلیغین تظاهورو اولاراق قالماسی فیکرینه شریک اولور: فانیی موطلق اولموشام، حاقلایام، حاق اولموشام. " نسیمی ایدراکدا یقینلیگین علمی، یقینلیگین عئینی، یقینلیگین حاقیقتی مرحله لرینی نظردن کئچیریب. بیرینجیسی، بیلیک، ایکینجیسی، گؤرمه و اوچونجوسو حاقا چاتماقدیر.

مونوتئیست سوفیلرین وارلیق تعلیمی نین اساسیندا کرئاتسیونیزم نظریییه سی دورور. بو، سوفی ادبیاتدا قوراندان گؤتورولموش " کون! فه کانه " (ول! اولدو!) ایله گؤستریلیب. سونرالار بو ائهکامین اساسلاندیریلماسی اوچون بیر حدیسدن ایستیفاده ائدیبلر: من گیزلی بیر خزینه ایدیم، ایسته دیم کی، تانینیم. روحلاری و اینسانلاری یاراتدیم کی، تانینام. نسیمی "اول! ولدو" ایفاده سینه کاف(ک) ایله نون(ن)، همین حدیسه ایسه "کونتو کنزن" دئیه دفعه لرله ایشاره ائدیب. لاکین همین ایفاده لری پانتئیست مضموندا ایشله دیب.

نسیمی نین پانتئیزمینی سوفیلردن فرقلندیرن باشلیجا خوصوصیت اونون حوروفی رمزلریندن ایستیفاده ائتمه سیدیر. 28، یاخود 32 حرف، اونون موهوم ایفاده واسیطه لریندندیر.

نسیمی نین اثرلرینده "حاق" ایله "جومله عالم" آراسینداکی عئینیت اوچون "اینسان" آنلاییشیندان ایستیفاده اولونور. بئله کی، "اینسان" ان گئنیش حجمده "آللاه" حاقیندا، ان زنگین مضموندا ایسه "جومله عالم" ، یاخود اونون تظاهورلری حاقیندادیر. ان گئنیش حجملی آنلاییش اولان "حاق" ایله عئینیلشدیریلن "من" آنلاییشینا یالنیز بوتون مؤوجوداتین موطلق مجموعسو برابردیر. اکس تقدیرده، "من" هر شئیه شامیلدیر، اونا شامیل اولان ایسه یوخدور. آللاهی طبیعتدن آیری حساب ائتمگی کورلوق حساب ائدیر.

ئتیکاسی

نسیمی اینسانی نه قدر عومومیلشدیریب موجرردلشدیریب کوسمولوژی حدده ماتدیرسا دا، اونونهیاتدا رئال، ائتیک وضعیتینی، جمعیتده یئرینی اونوتماییب. اونون فیکرینجه، اورک سیخان اوچ شئی وار: بیرینجیسی، یامان قونشو، پیس خاصیتلی دوست، پیس اؤورت. ایکینجیسی، یالانچیلیق، قئیبت، پاخیللیق، عداوت. اوچونجوسو، بؤهتان، اله سالما، کوبود ظارافات.

یارادیجیلیغی

نسیمی دیلین زنگینلیکلریندن قزاللرینده اؤزونمخسوس بیر اوستالیقلا ایستیفاده ائدیب. بعزن شاعیر شئعرلرینی یالنیز خیتاب و ایفاده لی تکرارلار اوزرینده قورور:

نیگاریم، دیلبریم، یاریم، انیسیم، مونیسیم، جانیم

رفیقیم، همدمیم، عؤمروم، روانیم، درده درمانیم…

دیلفروزوم، وفاداریم، جیگرسوزوم، جفاکاریم،

خوداوندیم، جاهانداریم، امیریم، بییم و خانیم.

فیلوسوف- شاعیرین پوئزییاسی چوخ تئز بیر زاماندا اورتا آسیا، تورکییه و ایران خالقلاری آراسیندا پوپولیارلیق قازانیر. حلاج منصورلا بیرلیکده اونون آدی اؤز عقیده سی اوغروندا غئیری- عادی صداقت و جسورلوق رمزینه چئوریلیر. اونون اثرلری بیر چوخ دیللره چئوریلیر و همین دیللرده یازیب- یارادان شاعیرلر اونو تقلید ائدیرلر. نسیمی نین شئعرلرینی خالق آراسیندا آوازلا اوخوماق و اونون حوروفی ایدئیالارینی تبلیق ائتمک اوستونده بیر چوخلاری عذابلارا قاتلاشیر، حتّی جانلاریندان دا کئچیرلر.

یارادیجیلیغی نین ایلک دؤورلرینده نسیمی ده اوستادی نیمی کیمی سوفیزم مؤوقئیینده دایانیر و تانینمیش سوفی شئیخی شیبلی نین تعلیمینی داعوام ائتدیریردی. بو مرحله ده شاعیر اؤز اثرلرینی "حسینی"، "سِیّد حسینی"، "سیّد" تخلوصلری ایله یازیر. لاکین 5 اینجی عصرین سوفی ایران فیلوسوف- شاعیری حسین حلاج منصورون تعلیمی نسیمی نین روحونا داها یاخین ایدی. ایلک دفعه محض او دئمیشدی کی، "من آللاهام!" بو جور کوفر ساییلان فیکیرلرینه گؤره حلاج منصور دایم تعقیبلره معروز قالمیش و نهایت، اؤز عؤمرونو دار آغاجیندا باشا وورموشدو. عقیده سی اوغروندا بو جور فداکارلیق گؤسترمه یه حاضیر اولان نسیمی ده منصورا هئیران کسیلمیش و اؤز اثرلرینده اونو ترننوم ائتمیشدی. ماراقلیدیر کی، شاعیر حوروفی تعلیمینی قبول ائتدیکدن سونرا دا حلاجا وورغونلوغوندان قالمامیشدی. بو سؤزلری موعین معنادا نسیمی نین اوزون مودت سادیق قالدیغی سوفی فلسفه سی هاقدا دا سؤیله مک اولار. بونونلا علاقه دار اولاراق، زومرود قولوزاده یازیر: "نسیمی یارادیجیلیغی نین مرکزینده لیریک قهرمانین عاشیق اولدوغو، اونو یوکسلدن، کامیللشدیرن و اؤز نورونا غرق ائدن گؤزل-آللاه دایانیر. اینسان اوچون ان یوکسک، اولوی دویغو همین سئوگیلی نین ووسالینا یئتیشمک، اونا قوووشماق، اوندا اریگیب یوخ اولماقدیر. شاعیر یازیر کی، عشقی گوناه سایانلارین سؤزلرینه باخمایاراق، او، بو یولدان چکینمیه جک. چونکی یالنیز بو یول اینسانی تانرییا، حاقیقته چاتدیرا بیلر. " داها سونرا اوخویوروق: " لاکین تدریجن نسیمی نین دونیاگؤروشونده سوفیلیک حوروفیلیکله عوض اولونور. بو، هر شئیدن اؤنجه شاعیرین پانتئیست گؤروشلرینده کی دییشیکلیک-ده اکس اولونور. بو گؤروشلرین اساسیندا آرتیق عشق و سرخوشلوق دئییل، حرف، عاغیل دایانماغا باشلاییر. بو زاماندان ائعتیبارن نسیمی فلسفه ده نیمی نین یاراتدیغی حوروفیلییه تاپینیر و اونون اساس مودعالارینی تبلیغ ائدیر. آنجاق نسیمی نین تبلیغ ائتدیگی حوروفیلیک هئچ ده نیمی نین یاراتدیغی تعلیمین عئینیله تکراری دئییل. "

نسیمی یارادیجیلیغی نین آنا خطی اینسانین آللاهلا عئینی لشدیریلمه سی و ایلاهیلیگی ایدئیاسیندان کئچیر. نسیمی نین بو دوشونجه لرینی پوئتیک طرزده ایفاده ائله ین مشهور شئعر ده فیکریمیزی سوبوت ائدیر:

منده سیغار ایکی جاهان، من بو جاهانه سیغمازام،

گؤوهری لامکان منم، کؤونو مکانه سیغمازام

عرشله فرش و کافو نون منده بولوندو جومله چون،

کس سؤزونو و ابسم اول، شرح و بیانه سیغمازام

کؤونو مکاندیر آیتیم، ذاتی دورور بیدایتیم،

سن بو نیشانلا بیل منی، بیل کی، نیشانه سیغمازام

کیمسه گومانه ظن ایله اولمادی حق ایله بیلیش،

حققی بیلن بیلیر کی، من ظنّو گومانه سیغمازام

صورته باخ و معنینی صورت ایچینده تانی کیم،

جیسم ایله جان منم ولی، جیسم ایله جانه سیغمازام

هم صدفم، هم اینجییم، حشرو صیرات ادینجییم،

بونجا قوماش و رخت ایله من بو دوکانه سیغمازام

گنجی- نیهان منم من اوش، عئینی-عیان منم، من اوش،

گؤوهری-کان منم من اوش، بحروو کانه سیغمازام

گرچی موحیطی- اعظمم، آدیم آدامدیر، آدمم،

دار ایله کونفکان منم، من بو مکانه سیغمازام

جان ایله هم جاهان منم، دهریله هم زامان منم،

گؤر بو لطیفئیی کی من، دهرو زمانه سیغمازام

نجوم ایله فلک منم، وهی ایله هم ملک منم،

چک دیلینی و ابسم اول من بو لیسانه سیغمازام

زرره منم، گونش منم، چار ایله پنجو شئش منم،

صورتی گؤر بیان ایله، چونکی بیانه سیغمازام

ذات ایلیم صیفات ایله، قدر ایلیم برات ایله،

گولشکرم نبات ایله، بسطه دهانه سیغمازام

نار منم، شجر منم، عرشه چیخان هجر منم،

گؤر بو اودون زبانه سین، من بو زبانه سیغمازام

شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم،

روحی- روان باغیشلارام، روحی-روانه سیغمازام

گرچی بو گون نسیمیم، هاشیمیم، قورئیشیم،

بوندان اولودور آیتیم، آیت و شأنه سیغمازام 

منبع: ویکی پدیا

عزیز شاعریمیز شهریاردان

ییغدی خیر و برکت سفره سین، احسانیله گئتدی

امن امانلیق دا یوکون باغلادی، ایمانیله گئتدی

بیگ خان اولمازسا دئیه ردیک اولاجاق کندیمیز آباد

او خراب کتده، و لاکن ائله بیگ خانیله گئتدی

«سیلو» دایر اولالی، هر نه دگیرمان ییغیشیلدی

آمما خالص تمیز اوونلاردا، دگیرمانیله گئتدی

مستبد سلطانی سالدوق، کی اولا خلقمیز آزاد

سونرا باخدیق کی آزادلیق دا او سلطانیله گئتدی

بیر «بلی قوربان!» اولوب ایندی بیزه مین بلی قوربان

آمما «خلعت وئرن» اول بیر بلی قوربانیله گئتدی

دوز مسلمانه دیئیردیک: قولاغی توکلو دی بدبخت

ایندی باخ، گور کی او دوزلوک ده، مسلمانیله گئتدی

وئرمه «صابر» دئدی، او دولما فسنجانی آخوندا

آغزیمیزدان دا داد، اول دولما  فسنجانیله گئتدی

دئدی انسانیمیز آزدیر، هامی انسان گرک اولسون

آمما انسانلیقمزدا، او آز انسانیله گئتدی

بو قدر «دفتر» و «اسناد» له، بیر حقه چاتان یوخ

حق وئرنلر «پیتیگی» میرزا قلمدانیله گئتدی

بیزه بیر دین قالا بیلمیشدی میراث، بیرده بو ایران

دین گئدنده دئدی: «تک گئتمه رم!» ایرانیله گئتدی

ایسته دیک قانلا یوواق ئولکه میزین لکه سین، آمما

ئولکه میز خالص ئوزی لکه اولوب قانیله گئتدی

یورقانی اوغری قاپاندا، دئدی ملانصرالدین:

نیله سین چیلپاغیدی، اوغری دا یورقانیله گئتدی

هاوا انسانی بوغور باش باشا «گاز کربنیک» اولموش

یئل ده اسمیر، ائله بیر، یئل ده سلیمانیله گئتدی

سو، کرج دن «کلور» ایله گلی پاسلی دمیرده

گوره سن «شاه سویی» تک چشمه نه عنوانیله گئتدی

ترکی اولموش قدغن، دیوانیمیزدان دا خبر یوخ

«شهریارین» دیلی ده وای دئیه، دیوانیله گئتدی

معجز شبستری کیم دیر؟

شاعیر میرزا علی معجز شبستری تبریزین شمال شرقینده واقع اولان شبستر شهرینین اهلی دیر. او 1252 شمسی ایلینده آنادان اولوب و حاجی آغا آدلی بیر تاجیرین اوغلی دیر. میرزا علی تحصیلاتین بیر کؤهنه اصول مکتبینده مشغول اولموش و اؤز یازدیغینا گوره آتاسی اونون 16 یاشیندا اولان زامان وفات ائدیب و قارداشلاری اونی استانبولا دعوت ائتمیشدیلر. معجز استانبولدا چوخ حکایت و ادبیات و تاریخ صاحه سینده یازیلان رمان لارین اوخوماقی ایله مشغول اولموشدیر. معجز 30 یاشا چاتاندا غربتی ترک ائدیب و اؤز وطنی شبستره مراجعت ائتمیشدیر و ان عزیز اوقاتینی شیخ محمود شبسترلی نین توپراغی کناریندا کئچیریب و شعر یازماغا مشغول اولموشدیر.

اثرلریندن واضح گورونور کی شاعیر اجتماعی حیات باره سینده بؤیوک و گؤرکملی آددیملار گوتوروب. مثلاً دئیر کی:

چون قاییتدیم وطنه آچما دهانین دئدیلر

دینمه دانیشما و ترپتمه زبانین دئدیلر

دئدیم اللاهه باخین ائتمه یین آخر اولدوم

گر بوجور ائتمیه سن چوخدی زیانین دئدیلر

شاعیر اوز زندگانلیغیندا بئله یازیر: "وطنه قایداندان سونرا یوردومون حالینی گؤروب نوحه خوانلیغا باشلادیم! منیم نوحه خوانلیغیم آخوندلارین خوشونا گلمه دی و منه محاربه اعلانی ائتدیلر. 26 ایل ووروشدوم. خیرات وئردیلر منی دعوت ائتمه دیلر، طوی اولدی منی چاغیرمادیلار، یعنی یازدیم و گوشه کناردا باشا آپاردیم."

او اؤز شعرلرینده خرافات اصول لاری و جهالت و ظلالته سوق ائدن عادت و مرض لری تنقید ائدوب، اینسانلاری یاخشی شرح لر و گؤزل شعرلر وسیله سی ایله مدنیت و اجتماعی حقوق سمتینه سوق ائدیب و هئچ بیر زاددان قورخوسی یوخموش.

شعرلریندن نمونه لر عزیز اوخوجولاریمزا تقدیم اولونور...

«راز و نیاز»

اولسون گرک الله یله بیر راز و نیازم

ماه رمضاندا

هیچکس دییه بولمز که عبادت نیه لازم

بو کون و مکاندا

اون آلتی ساعات قویمارام هیچ آغزیما بیر شئی

گاهی یاتارام گه دورارام گه ایده رم قی

هر وقت آجالسام ییه ره م ات ایچه رم می

غم چکمرم اصلا اولا گر فوت نمازیم

علیشاهدا مایاندا

اما یمرم من اوروج ای اسعد کاظم

الا آجالاندا

قرآن اوخورام صبحدن آخشامه کیمی من

تزور ایده رم صاحب عمامه کیمی من

حلوا ییه رم خلوتی بایرامه کیمی من

اما سنه سویلربونی بو بنده ی ناظم

خلوتده چاتاندا

هرگز یمرم من اوروجی ای اسعد کاظم

سن تک بره جاندا

هرگز دیمرم من سنه سیغاروی یاندیر

چک کوچه و بازارده ماهیتون آندیر

قوی سققلی قیخدیر باشی بقالی دولاندیر

تزویر نچون، سققل و تسبیح دی لازم

ماه رمضاندا

ییخ خلقین ایوین سن بیله ای اسعد کاظم

خوار اولما جهاندا

نسیه ساتارام من سیزه حوری، آلارام پول

اما ئوزوم هر ایل آلارام قیز ائده رم دول

الله منی عاقل یارادوب سیزلری چون قول

سن ایشله قازان ویرییه اشراف واعاظم

هر دور زماندا

چون اونلارا سن فعله سن ای اسعد کاظم

بو عصر وزماندا

 ***

«وئرمز»

منه بیر باده وئر ساقی که می دینه ضرر وئرمز

دلیل محکم ایستر ادعا بوش سوز ثمر وئرمز

سوروشدیم ساقیا میخانه ده بیر مرد کاملدن

فلک مرد سخندانه نه دندر سیم و زر وئرمز؟

دیدی سیم و زریله سینه سین تزئین ایدر عورت

او ناقصلر ایچوندر کامله ناقص اثر وئرمز

جواهر در سوزی مرد سخندانن حقیقتده

که سلطان هر لیاقتسیز کسه لعل و گهر وئرمز

دییرلر روزه داره حق ایدر یوزمین شهر احسان

اونا بیر استکان چای ویرمین یوز مین شهر وئرمز

خراب ایلر اوشاقین کله سین اوهام و افسانه

ضرر طفل دبستانه عمو زیر و زبر وئرمز

عوامین باشینا نوختا ووروبسان اطلاعم وار

او ایششه کلر سنه دولما وئره ر اما بشر وئرمز

منه لعل لبین یانننده بیر یر ویر ایا مطرب

دییه ر لر شیخ طولانی سنه جنتده یر وئرمز

مرخص قیل یوزوندن بیر ئوپوم ای دلبر رعنا

که هر کس بیر کونول شاد ایلیه الله کدر وئرمز

بو گون ملت نیه محتاجدر اوندان بیان ایله

گوی علمین بیلمک ایران اهلنه نفت و شکر وئرمز

بوراخ هاروتی ماروتی، گئتیر میدانه باروتی

سپاه دشمنه قارداش آیه الکرسی خطر وئرمز

او گوی که گورمیوب عمرینده بیر یول بینوا واعظ

بزه بحث ایلر اوندان گوردیگی یردن خبر وئرمز

رعیتدن آلار باج و خراج هر گون قلندرلر

ولی عمرینده بیر شاهی بیزه صاحب تور وئرمز

آلوبدر دوره سین دشمن وطن فریاد ایدر آغلار

یاتوب اهل وطن راحت اونا سه س بیر نفر وئرمز

ویره ر دشمن جوابین ساده رو بیر چکلی اوغلانلار

زنخدانی مسقل، باشی قیر خیخ نوحه گر وئرمز

خدا ویردی گلوب تنگه الینده معجزین یاران

بودا «من شاعرم» درد و لنین حقین ییر وئرمز

باهار گلیر...

کپنک لر گولدن گوله قونورلار

باهار گلیر پنجره نی باغلاما

بنوشه لر کردیمیزه دولورلار

بولاغ آخیر سن گؤزه لیم آغلاما

یئنه قالدی اوزو قارالیق کؤموره

ظالیم شاختا ساراییندا گول بیتیر

ایلیق یئللر اسیر سئزاق یئرینده

یاز چمنده آچیب چیچکدن چتیر

گول دردیمیز بوزا دؤنوب اریسین

خزان وورموش آرزی باغی گول آچسین

یاز گتیرسین یئنیلیک ین نغمه سین

کؤنول لرده اومود دالی زوغ آتسین

گول اوچوشسون دوداق دوداق دردیمیز

سئوگی سئلی سارسین عومور یوللارین

کؤلگه لرده سارالماسین گولوموز

اسیر تورپاق دادین آلسین باهارین

ترجمه چند شعر از عزیز نسین

- نصیحتی برای خودم

هرگز عاقل نشو!

همیشه دیوانه بمان

مبادا بزرگ شوی!

کودک بمان

در اندوه پایانی عشق

توفان باش

و این گونه بمان

مثل ذرات غبار در هوا پراکنده شو!

مرگ عیب جویی می کند

با این همه عاشق باش

وقتی می میری ...

***
- در نزدیکی مرگ

به خواب، نه 

به رویا هایم می روم

آن جا

هر چقدر که دلم بخواهد 

زندگی خواهم کرد

وقتی بیدار بودم

هرگز زندگی نکرده بودم

رویاهایی قشنگ و تازه

فریب خوردن

با دوست داشتن

و دوست داشته شدن

این همه سال

نتوانسته بودم به عشق تکیه کنم

به سمت مرگ، نه

به سمت ابدیت می روم!

آن جا هر چه قدر که دلم بخواهد

استراحت خواهم کرد

وقتی زنده بودم

هرگز استراحت نکردم

باز قلمم در دستم خواهد بود

و کاغذها در برابرم

در خواب آخر، سرم خم خواهد شد

سری که

آن را زندگی خم نکردم

***
- شاد بمان دنیای زیبای من!

در این دنیا

هیچ کس به من نگفت: بفرما

که به جایی داخل شوم

من اما

تمام درها را با لگد باز کردم

سینه سپر کرده

موانع را از میان برداشتم

آن وقت بود

که خیلی با احتیاط

از من خواستند

که داخل شوم

تا می توانستم

وظیفه ام را به خوبی انجام دادم

در حالی که سکسه می کردم

خندیدم

و بعد به همان اندازه

که کسی خسته نمی شود

خسته شدم

بگذارید درها همین طور باز بمانند

بعد از این

دیگران به داخل می آیند

حالا می روم استراحت کنم

شاد بمان دنیای زیبای من!

یادیما دوشدی

بیر آیری شعر آذربایجانین عزیز شاعری صمد وورغون دان کی عزیز اوخویانلارا تقدیم ایدیرم: 

یادیما دوشدی

باشینا دوندیگیم گل اوزلی صونا!

عمریمین ایلک چاغی یادیما دوشدی

شاعرلر وطنی، بیزیم طرفلر

طرلانین اویلاغی یادیما دوشدی

اوخویون قلبیمی داستان ایچینده

اورک دوگونمزمی آستان ایچینده؟

پاییزین فصلنده، بوستان ایچینده؟

شامامانین تاغی یادیما دوشدی

توکولدی کاغذه سینه مین سوزی

او آنا یوردومون اوجاغی، گوزی

جیرانین دوروشو، دورنانین گوزی

ککلیگین آیاغی یادیما دوشدی

هانی آت سوردیگیم بوراندا، قاردا

گزدیم عاشق کیمی مین بیر دیاردا

گولوب اوینادیغیم طویدا، ماغاردا

قیزلارین قولباغی یادیما دوشدی

گوگلره باش چکیر گویه زن داغی

آخشام آچیق اولور آیین قاباغی

بیزیم گلینلرین بایرام قاباغی

فسه لی یایماغی یادیما دوشدی

سن بیزیم ائللرین روحینا بیرباخ!

بیزدن اینجیمه میشن بیر عزیز قوناق

نشانلی قیزلارین گوروشدن قاباق

تئلینی سایماغی یادیما دوشدی

وورغونون خیالی گزدی آرانی

گوزومده اوینادی داغین بورانی

قیشین بوز قاتیغی، یایین آیرانی

پاییزین قایماغی یادیما دوشدی

صمد وورغون- 1936 ایجی میلادی ایلینده

بهار و من

بهار نه خوش گلیر، روحا داد وئریر

خیاله، دویغویا قول- قاناد وئریر

وارالسون شعریمیز، شاعرلریمیز!

هر گله، چیچکه تزه آد وئریر

چیخیر داغ دوشونه کورپه قوزولار

طرلانین سسینی عکس ائدیر سولار

سحر یوخوسوندان آییلدیر منی

سینه مه سیغمایان بویوک دویغولار

کونول دینج دورماییر، اویناییر ینه

ارلدن عاشقم حیات شعرینه

ایلک دفعه اوغلومین الیندن توتوب

چیخمیشام سحرین طرلان سیرینه

ئولومه جان وئرمه، ئولسن بهاردا

کونول مقدسدر، قالماسین داردا

بهارین عشقیله چیخیر یووادان

بالاسی دالیندا قاریشقالاردا

یاشیل کوینگینی گیینیر مئشه

یاخاما قوش کیمی قونور بنفشه

قوی مندن درس آلسین قوجا طبیعت

اودا کونلوم کیمی گولسون همیشه

بهار نه خوش گلیر، روحا داد وئریر

خیاله، دویغویه قول- قاناد وئریر

وارالسون شعریمیز، شاعرلریمیز!

هر گله، چیچکه تزه آد وئریر

صمد وورغون- 1937 ایجی میلادی ایلینده سویله میشلر

همه روزگار تو نوروز باد

مستی و عاشقی و جوانی و یار ما

نوروز و نوبهار و حمل می‌زند صلا

هرگز ندیده چشم جهان این چنین بهار

می‌روید از زمین و ز کهسار کیمیا

پهلوی هر درخت یکی حور نیکبخت

دزدیده می‌نماید اگر محرمی لقا

اشکوفه می‌خورد ز می روح طاس طاس

بنگر بسوی او که صلا می‌زند ترا

می خوردنش ندیدی اشکوفه‌اش ببین

شاباش ای شکوفه و ای باده مرحبا

سوسن به غنچه گوید:«برجه چه خفته ی

شمعست و شاهدست و شرابست و فتنها »

ریحان و لالها بگرفته پیالها

از کیست این عطا ز کی باشد جز از خدا

جز حق همه گدا و حزینند و رو ترش

عباس دبس در سر و بیرون چو اغنیا

کد کردن از گدا نبود شرط عاقلی

یک جرعه می‌بدیش بدی مست همچو ما

سنبل به گوش گل پنهان شکر کرد و گفت:

«هرگز مباد سایه ی یزدان ز ما جدا

ما خرقها همه بفکندیم پارسال

جانها دریغ نیست چه جای دو سه قبا»

ای آنک کهنه دادی نک تازه باز گیر

کوری هر بخیل بداندیش ژاژخا

هر شه عمامه بخشد وین شاه عقل و سر

جانهاست بی‌شمار مر این شاه را عطا

ای گلستان خندان رو شکر ابر کن

ترجیع باز گوید باقیش، صبر کن

ای صد هزار رحمت نو ز آسمان داد

هر لحظه بی‌دریغ بران روی خوب باد

آن رو که روی خوبان پرده و نقاب اوست

جمله فنا شوند چو آن رو کند گشاد

زهره چه رو نماید در فر آفتاب

پشه چه حمله آرد در پیش تندباد

ای شاد آن بهار که در وی نسیم تست

وی شاد آن مرید که باشی توش مراد

از عشق پیش دوست ببستم دمی کمر

آورد تاج زرین بر فرق من نهاد

آنکو برهنه گشت و به بحر تو غوطه خورد

چون پاک دل نباشد و پاکیزه اعتقاد

آن کز عنایت تو سلاح صلاح یافت

با این چنین صلاح چه غم دارد از فساد

هرکس که اعتماد کند بر وفای تو

پا برنهد به فضل برین بام بی‌عماد

مغفور ما تقدم و هم ما تأخرست

ایمن ز انقطاع و ز اعراض و ارتداد

سرسبز گشت عالم زیرا که میرآب

آخر زمانیان را آب حیات داد

بختی که قرن پیشین در خواب جسته‌اند

آخر زمانیان را کردست افتقاد

حلوا نه او خورد که بد انگشت او دراز

آنکس خورد که باشد مقبول کپقباد

دریای رحمتش ز پری موج می‌زند

هر لحظه ی بغرد و گوید که:«یا عباد»

هم اصل نوبهاری و هم فصل نوبهار

ترجیع سیومست هلا قصه گوش‌دار

شب گشته بود و هرکس در خانه می‌دوید

ناگه نماز شام یکی صبح بردمید

جانی که جانها همگی سایهای اوست

آن جان بران پرورش جانها رسید

تا خلق را رهاند زین حبس و تنگنا

بر رخش زین نهاد و سبک تنگ برکشید

از بند و دام غم که گرفتست راه خلق

هردم گشایشیست و گشاینده ناپدید

بگشای سینه را که صبایی همی رسد

مرده حیات یابد و زنده شود قدید

باور نمی‌کنی بسوی باغ رو ببین

کان خاک جرعه ی ز شراب صبا چشید

گر زانکه بر دل تو جفا قفل کرده‌ست

نک طبل می‌زنند که آمد ترا کلید

ور طعنه می‌زنند بر اومید عاشقان

دریا کجا شود به لب این سگان پلید

عیدیست صوفیان را وین طبلها گواه

ور طبل هم نباشد چه کم شود ز عید

بازار آخر آمد هین چه خریده ی

شاد آنک داد او شبه ی گوهری خرید

بشناخت عیبهای متاع غرور را

بگزید عشق یار و عجایب دری گزید

نادر مثلثی که تو داری بخور حلال

خمخانه ی ابد خنک آ، کاندرو خزید

هر لحظه ی بهار نوست و عقار نو

جانش هزار بار چو گل جامها درید

من عشق را بدیدم بر کف نهاده جام

می‌گفت :«عاشقان را از بزم ما سلام»

مولوی، دیوان شمس، ترجیعات

برآمد باد صبح و بوی نوروز

برآمد باد صبح و بوی نوروز

به کام دوستان و بخت پیروز

مبارک بادت این سال و همه سال

همایون بادت این روز و همه روز

چو آتش در درخت افکند گلنار

دگر منقل منه آتش میفروز

چو نرگس چشم بخت از خواب برخاست

حسدگو دشمنان را دیده بردوز

بهاری خرمست ای گل کجایی

که بینی بلبلان را ناله و سوز

جهان بی ما بسی بودست و باشد

برادر جز نکونامی میندوز

نکویی کن که دولت بینی از بخت

مبر فرمان بدگوی بدآموز

منه دل بر سرای عمر سعدی

که بر گنبد نخواهد ماند این گوز

دریغا عیش اگر مرگش نبودی

دریغ آهو اگر بگذاشتی یوز

سعدی، دیوان اشعار، غزلیات

بهار آمد که هر ساعت رود خاطر به بستانی

بهار آمد که هر ساعت رود خاطر به بستانی

به غلغل در سماع آیند هر مرغی به دستانی

دم عیسیست پنداری نسیم باد نوروزی

که خاک مرده بازآید در او روحی و ریحانی

به جولان و خرامیدن درآمد سرو بستانی

تو نیز ای سرو روحانی بکن یک بار جولانی

به هر کویی پری رویی به چوگان می‌زند گویی

تو خود گوی زنخ داری بساز از زلف چوگانی

به چندین حیلت و حکمت که گوی از همگنان بردم

به چوگانم نمی‌افتد چنین گوی زنخدانی

بیار ای باغبان سروی به بالای دلارامم

که باری من ندیدستم چنین گل در گلستانی

تو آهوچشم نگذاری مرا از دست تا آن گه

که همچون آهو از دستت نهم سر در بیابانی

کمال حسن رویت را صفت کردن نمی‌دانم

که حیران باز می‌مانم چه داند گفت حیرانی

وصال توست اگر دل را مرادی هست و مطلوبی

کنار توست اگر غم را کناری هست و پایانی

طبیب از من به جان آمد که سعدی قصه کوته کن

که دردت را نمی‌دانم برون از صبر درمانی

سعدی، دیوان اشعار، غزلیات