خان ننه

خان ننه، هایاندا قالدین

بئله باشیوا دولانیم

نئجه من سنی ایتیردیم!

دا سنین تایین تاپیلماز

سن أولن گون، عمه گلدی

منی گتدی آیری کنده

من اوشاق، نه آنلیایدیم؟

باشیمی قاتیب اوشاقلار

نئچه گون من اوردا قالدیم

قاییدیب گلنده،باخدیم

یئریوی ییغیشدیریبلار

نه أوزون، و نه یئرین وار

«هانی خان ننه م؟» سوروشدوم

دئدیلرکه:خان ننه نی

آپاریبلا کربلایه

که شفاسین اوردان آلسین

سفری اوزون سفردیر

بیر ایکی ایل چکرگلینجه

نئجه آغلارام، یانیخلی

نئچه گون ائله چیغیردیم

که سسیم، سینم توتولدی

او، من اولماسام یانیندا

أوزی هئچ یئره گدنمز

بو سفر نولوبدی، من سیز

أوزی، تک قویوب گئدیبدی؟

هامیدان آجیخ ائدرکن

هامییا آجیخلی باخدیم

سونرا باشلادیم که: من ده

گئدیرم اونون دالینجا

دئدیلر: سنین کی تئزدیر

امامین مزاری اوسته-

اوشاقی آپارماق اولماز

سن اوخی، قرآنی تئز چیخ

سن اونی چیخینجا بلکه

گله خان ننه سفردن

تله سیک راوانلاماقدا

اوخویوب قرآنی چیخدیم

که یازیم سنه: گل ایندی

داها چیخمیشام قرآنی

منه سوقت آل گلنده

آما هر کاغاز یازاندا

آقامین گؤزی دولاردی

سنده کی گلیب چیخمادین

نئچه ایل بو انتظارلا

گونی، هفته نی سایاردیم

تا یاواش یاواش گؤز آچدیم

آنلادیم که، سن أولوبسن!

بیله بیلمیه هنوزدا

اوره گیمده بیر ایتیک وار

گؤزوم آختارار همیشه

نه یاماندی بو ایتیک لر

خان ننه جانیم، نولِیدی

سنی بیرده من تاپایدیم

او آیاقلار اوسته، بیرده

دؤشه نیب بیر آغلایایدیم

قولی حلقه سالمیش ایپ تک

او آیاغی باغلیایدیم

که داها گئدنمیه ایدین

گئجه لر یاتاندا، سن ده

منی قوینووا آلاردین

نئجه باغریوا باساردین

قولون اوسته گاه سالاردین

آخی دنیا نی آتارکن

ایکیمیز شیرین یاتاردیق

یوخودا(لولئی)آتارکن

سنی من بلشدیرَردیم

گئجه لی، سو قیزدیراردین

أوزیوی تمیزلیهردین

گنه ده منی أوپردین

هئچ منه آجیخلامازدین

ساواشان منه کیم اولسون

سن منه هاوار دوراردین

منی، سن آنام دؤینده

قاپیب آرادان چیخاردین

ائله ایستیلیک او ایستک

داها کیمسه ده اولورمی؟

اوره گیم دئییر کی: یوق- یوق

او ده رین صفالی ایستک

منیم او عزیزلیگیم تک

سنیله گئدیب، توکندی

خان ننه، أزون دیئیردین

که: سنه بهشت ده، آلله

وئرجک نه ایستیورسن

بو سؤزون یادیندا قالسین

منه قولینی وئریب سن

ائله بیر گونوم اولورسا

بیلیسن نه ایسته رم من؟

سؤزیمه درست قولاخ وئر:

(سن ایلن اوشاخلیق عهدین)

خان ننه آمان، نولِیدی

بیر اوشاخلیغی تاپایدیم

بیر ده من سنه چاتایدیم

سنیلن قوجاقلاشایدیم

سنیلن بیر آغلاشایدیم

یئنیدن اوشاق اولورکن

قوجاغوندا بیر یاتایدیم

ائلر بیر بهشت اولورسا

داها من ئوز آللاهمیمدان

باشقا بیر شئ ایستمزدیم

استاد شهریار، تبریز، فروردین 1355

هارا قاچسین انسان؟

جانا گلمیشیک بیز بو جانان الیندن

که نه انس امان تاپدی نه جان الیندن

مسلمانه باخ، دین و ایمان قان آغلیر

بو دین سیز، ایمان سیز مسلمان الیندن

بو شیطاندی، بیز آدمی گویده تولار

قاچا بیلمز آدم بو شیطان الیندن

آلار اول ایمانی، سونداندا جانی

نه ایمان قالار دیبده نه جان الیندن

قاریشقا کیمی دئو نژادی قیمیلدیر

که خاتم چیخیب دیر سلیمان الیندن

بادمجان چوخی بازیلاردا کوچوکلر

دا ترپشمک اولماز بادیمجان الیندن

خوروز تک بیزی دنله ییب قورتایبدیر

چینه قالماییب نو چیکدان الیندن

پناه اولسا بیز خلقه کافر، قوی اولسون

سیخینتی دوشه ک کفره، ایمان الیندن

گئدیب چٶلده کی حیوانا یالواردیق

که گلسین، بیزی آلسین انسان الیندن

ائله تورشادیب ایرانین عیرانین که

گٶزللر گٶزی یاشدی ایران الیندن

سالیب دیر اله، سانکی موسا عصاسین

قاچیر اژدها لر، بو ثعبان الیندن

نه سلطانلار اولوش الینده اویونجاق

نه گلسین اویونجاقلی سلطان الیندن

بئش- اوچ باش بیله ن ده قالیرسا، اوشاق تک

قاچیب گیزله نیب لر، بوخورتان الیندن

ائویم زندانیم، مٲموریم ٲوز ایچیمده

هاراقاچسین انسان بو زندانالیندن

بیزانسان اولاق، یا که حیوان، امان یوق

نه انسان قوتارمیش، نه حیوان الیندن

نه دئولر که قیطانلا زنجیر له نیب لر

قنف لر قیریلمیش بو قیطان الیندن

سالیب خلقی درمان آدیلن نه درده

که درد آغلاییر بیله درمان الیندن

او بیگ خان یازیقلار نه انسانیمیشلار

عبث آغلیاردیقاو بیگ خان الیندن

وئرردیک قدیم دیوانا عرضه، ایندی

کیمه عرضه وئرمک بو دیوان الیندن؟

نه طوفانه راست گلمیشیک بیز، مگر نوح

گله قورتارا خلقی طوفان الیندن

استاد شهریار

آزادلیق قوشی وارلیق

هر چند قوتولماق هله یوخ دارلیغمیزدان

اما بیر آزادلیق دوغولوب وار لیغمیزدان

(وارلیق)نه بیزیم تکجه آزادلیق قوشوموز دیر

بیر مژده ده وئرمیش بیزه همکار لیغمیزدان

به به نه شیرین دیللی،بو جنت قوشی،طوطی

قندین آلیب الهام له دیندار لیغمیزدان

دیل آچامدا کارلیق داگئدر،کورلوغلوموزدا

چون لا للیغمیز دوغموش ایدی کار لیغمیزدان

دشمن بیزی ال بیر گؤره،تسلیم اولی ناچار

تسلیم اولوروق دشمنهناچار لیغمیزدان

هر انقلابین وور- ییخی صون بنالیق ایسته ر

دستور گرگ آلماق داها معمار لیغمیزدان

هشیار اولاسوز،دشمنی مغلوب ائده جکسیز

دشمنلریمیز قورخوری هشیار لیغمیزدان

بیرلیک یارادون،سؤز بیر اولاربیز کیشی لرده

یوخلوقلاریمیز بیتدیره جک وار لیغمیزدان

استاد شهریار

یار قاصدی

ســـن یاریمین قاصدی سـن

ایلش ســنه چای دئمیشم

خـیالینی گوندریب دیــــر

بسکی من آخ- وای دئمیشم

آخ! گئجه لَر یاتمامیشام

من سنه لای- لای دئمیشم

سن یاتالی،مـن گوزومه

اولدوزلاری سای دئمیشم

هــر کس سنه اولدوز دییه

أوزوم سنه آی دئمیشم

سننن سونرا، حیاته من

شیرین دیسه، زای دئمیشم

هــر گوزلدن بیــر گول آلیب

سن گوزه له پای دئمیشم

سنین گون تک باتماغیوی

آی باتانا تای دئمیشم

ایندی یایا قیش دئییرم

سابق قیشا، یای دئمیشم

گاه طوییوی یاده سالیب

من ده لی، نای نای دئمیشم

ســونرا یئنه یاسه باتیب

آغلاری های های دئمیشم

اتک دولی دریا کیمی

گوز یاشیما، چای دئمیشم

عمره سوره ن من قره گون

آخ دئمیشم، وای دئمیشم

استاد شهریار

یتیم مالی

آتامیز یوردی بؤلونمکده دیمه اویناش آراسیندا

بؤلونر یوزیاشینون جرمه سی فراش آراسیندا

آتامیز(کوروشی) دنیا یاسوبن دخمه سی ایچره

آنامیز ایرانی بؤلمکده دیر اویناش آراسیندا

داراشوب جانیمه دشمن هره بیر دیش قوپاریلار

بو یتیم مالی قالوب بیر سوری کلاش آراسیندا

باخ نجه قیزلاری، عورتلری، سائلیک ائدیلر

ملتین ناموسی دیر، فیرلانیر اوباش آراسیندا

تاپسا ملت یاوان آش، ئوزلری بوزباشی یسینلر

گنه بیر نسبت اولور آشیله بوزباش آراسیندا

قره ملت قالوب آج، جانی گئدیر، اوستلیک ایمان

بؤلونور باغ بالی اربابیله آغ باش آراسیندا

آش ایچنده علما آز قالیر اودسون قاشیقندا

نیلسون شک ائلیوب قاشیقلن آش آراسیندا

آغ گؤرچین، نه روادیر که ایشیقلیق، قوشی سن تک

یاتا بایقوش یوواسیندا قالا خفاش آراسیندا

گوز یاشیمسان سن آراز قویما گوزوم باخادا گؤرسون

نه یامان پرده چکوبسن ایکی قارداش آراسیندا

دئمه داغ داشدی سلیمان سنی مندن آییران شئی

بیر چیبباندیر کی چیخوب دور گوزیلن قاش آراسیندا

خلقی دارتیر، بو دگرمان داشی تک داغلاری ایله

بیزی دارتاندا قالایدی الی بیر داش آراسیندا

شهریار سن یازان اشعاری اوزاقدان تانیرام من

بیر ایوشماخ داغی وار نقشیله نقاش آراسیندا

استاد شهریار

اویون اولدوق

ایتیمیز قورد اولالی، بیزده قاییتدیق قویون اولدوق

ایت ایله قول- بویون اولدوق

ایت الیندن قاییدیب، قوردادا بیرزاد بویون اولدوق

ایت ایله قول- بویون اولدوق

قوردوموز دیشلرینی هی قارا داشلاردا ایتیلتدی

قویونون دا ایشی بیتدی

سون، سوخولدی سورویه، بیر سورونی سؤکدی- داغیتدی

اکیلیب، ایت گئدیب ایتدی

بیزده باخدیق ایت ایله قورد آراسیندا اویون اولدوق

ایت ایله قول- بویون اولدوق

استاد شهریار

حرم قدس

روی در کعبه این کاخ کبود آمده ایم

چون کواکب به طواف و به درود آمده ایم

در پناه علم سبز تو با چهره زرد

به تظلم ز بر چرخ کبود آمده ایم

تا که مشکین شود آفاق به انفاس نسیم

سینه ها مجمره عنبر و عود آمده ایم

پای این کاخ دل افروز همایون درگاه

چون فلک با سر تعظیم و سجود آمده ایم

پای بند سر زلفیم و پی دانه خال

چون کبوتر ز در و بام فرود آمده ایم

شاهدی نیست در آفاق به یک روئی ما

که به دل آینه غیب و شهود آمده ایم

بلبلانیم پر افشانده به گلزار جمال

وز بهار خط سبزت به سرود آمده ایم

سرمه عشق تو دیدیم و ز زهدان عدم

کورکورانه به دنیای وجود آمده ایم

شهریارا به طرب باش که از دولت عشق

فارغ از وسوسه بود و نبود آمده ایم

استاد شهریار

جمال کعبه

اگر که شبرو عشقی چراغ ماهت بس

ستاره چشم و چراغ شب سیاهت بس

گرت به مردم چشم اهتزار قبله نماست

به ارزیابی صد کعبه یک نگاهت بس

جمال کعبه چمن زار می کند صحرا

برو که خار مغیلان گل و گیاهت بس

تو خود چو مرد رهی خضر هم نبود نبود

شعاع چشمه حیوان چراغ راهت بس

دلا اگر همه بیداد دیدی از مردم

غمین مباش که دادار دادخواهت بس

نصیب کوردلان است نعمت دنیا

تو چشم رشد و تمیزی همین گناهت بس

چه حاجت است به دعوی عشق بر در دوست

دل شکسته و اشگ روان گواهت بس

به تاج شاهی اگر سرگران توانی بود

گدای درگه میخانه پادشاهت بس

ترا که صبح پیاله است و آسمان ساقی

چو غم سپاه کشد پای خم پناهت بس

بهار من اگرت با خزان نبردی بود

قطار سرو و گل و نسترن سپاهت بس

چنین که شعله زدت شهریار آتش شوق

به جان خرمن غم یک شرار آهت بس

استاد شهریار

افسانه شب

ماندم به چمن شب شد و مهتاب برآمد

سیمای شب آغشته به سیماب برآمد

آویخت چراغ فلک از طارم نیلی

قندیل مه آویزه محراب برآمد

دریای فلک دیدم و بس گوهر انجم

یاد از توام ای گوهر نایاب برآمد

چون غنچه دل تنگ من آغشته به خون شد

تا یادم از آن نوگل سیراب برآمد

ماهم به نظر در دل ابر متلاطم

چون زورقی افتاده به گرداب برآمد

از راز فسونکاری شب پرده برافتاد

هر روز که خورشید جهانتاب برآمد

دیدم به لب جوی جهان گذران را

آفاق همه نقش رخ آب برآمد

در صحبت احباب ز بس روی و ریا بود

جانم به لب از صحبت احباب برآمد

استاد شهریار

بهجت آباد خاطره سی

اولدوز سایاراق گؤزله میشم هر گئجه یاری

گئج گلمه ده دیر یار، یئنه اولموش گئجه، یاری

گؤزلر آسیلی، یوخ نه قارالتی، نه ده بیر سس

باتمیش قولاغیم، گؤر نه دؤشورمکده دی داری

بیر قوش «آییغام!» سؤیلیه رک، گاهدان اییلده ر

گاهدان اونو دا یئل دئیه لای- لای هوش آپاری

یاتمیش هامی، بیر آللاه اویاقدیر، داها بیر من

مندن آشاغی کیمسه یوخ، اوندان دا یوخاری

قورخوم بودی یار گلمه یه، بیردن یاریلا صبح

باغریم یاریلار، صبحوم آچیلما، سنی تاری!

دان اولدوزو ایسته ر چیخا، گؤز یالواری چیخما

او چیخماسادا، اولدوزومون یوخدی چیخاری

گلمز، تانیرام بختیمی، ایندی آغارار صبح

قاش بئیله آغاردیقجا، داها باش دا آغاری

عشقین کی قراریندا وفا اولمایاجاقمیش

بیلمم کی طبیعت نیه قویموش بو قراری؟

سانکی خوروزون سون بانی، خنجردی سوخولدی

سینه مده اورک وارسا، کسیب قیردی داماری

ریشخندله قیرجاندی سحر، سؤیله دی: دورما

جان قورخوسی وار هر کیم اوتوزموش بو قوماری

اولدوم قره گون، آیریلالی او ساری تئلدن

بونجا قارا گونلردی ائدن رنگیمی ساری

گؤز یاشلاری هر یئردن آخارسا، منی توشلار

دریایه باخار، بللی دی، چایلارین آخاری

از بس منی یاپراق کیمی هجرانلا سارالدیب

باخسان اوزونه سانکی قیزیل گولدی، قیزاری

محراب شفقده ئوزومی سجده ده گؤردوم

قان ایچره غمیم یوخ، اوزوم اولسون سنه ساری

عشقی وار ایدی «شهریار»ین گوللی- چیچکلی

افسوس، قارا یل اسدی، خزان اولدی بهاری

شعر اوستاد شهریاردان

عزیز شاعریمیز شهریاردان

ییغدی خیر و برکت سفره سین، احسانیله گئتدی

امن امانلیق دا یوکون باغلادی، ایمانیله گئتدی

بیگ خان اولمازسا دئیه ردیک اولاجاق کندیمیز آباد

او خراب کتده، و لاکن ائله بیگ خانیله گئتدی

«سیلو» دایر اولالی، هر نه دگیرمان ییغیشیلدی

آمما خالص تمیز اوونلاردا، دگیرمانیله گئتدی

مستبد سلطانی سالدوق، کی اولا خلقمیز آزاد

سونرا باخدیق کی آزادلیق دا او سلطانیله گئتدی

بیر «بلی قوربان!» اولوب ایندی بیزه مین بلی قوربان

آمما «خلعت وئرن» اول بیر بلی قوربانیله گئتدی

دوز مسلمانه دیئیردیک: قولاغی توکلو دی بدبخت

ایندی باخ، گور کی او دوزلوک ده، مسلمانیله گئتدی

وئرمه «صابر» دئدی، او دولما فسنجانی آخوندا

آغزیمیزدان دا داد، اول دولما  فسنجانیله گئتدی

دئدی انسانیمیز آزدیر، هامی انسان گرک اولسون

آمما انسانلیقمزدا، او آز انسانیله گئتدی

بو قدر «دفتر» و «اسناد» له، بیر حقه چاتان یوخ

حق وئرنلر «پیتیگی» میرزا قلمدانیله گئتدی

بیزه بیر دین قالا بیلمیشدی میراث، بیرده بو ایران

دین گئدنده دئدی: «تک گئتمه رم!» ایرانیله گئتدی

ایسته دیک قانلا یوواق ئولکه میزین لکه سین، آمما

ئولکه میز خالص ئوزی لکه اولوب قانیله گئتدی

یورقانی اوغری قاپاندا، دئدی ملانصرالدین:

نیله سین چیلپاغیدی، اوغری دا یورقانیله گئتدی

هاوا انسانی بوغور باش باشا «گاز کربنیک» اولموش

یئل ده اسمیر، ائله بیر، یئل ده سلیمانیله گئتدی

سو، کرج دن «کلور» ایله گلی پاسلی دمیرده

گوره سن «شاه سویی» تک چشمه نه عنوانیله گئتدی

ترکی اولموش قدغن، دیوانیمیزدان دا خبر یوخ

«شهریارین» دیلی ده وای دئیه، دیوانیله گئتدی

کاش یارب

در دیاری که در او نیست کسی یار کسی

کاش یارب که نیفتد به کسی کار کسی

هر کس آزار من زار پسندید ولی

نپسندید دل زار من آزار کسی

آخرش محنت جانکاه به چاه اندازد

هر که چون ماه برافروخت شب تار کسی

سودش این بس که بهیچش بفروشند چو من

هر که با قیمت جان بود خریدار کسی

سود بازار محبت همه آه سرد است

تا نکوشید پی گرمی بازار کسی

من به بیداری از این خواب چه سنجم که بود

بخت خوابیدهٔ کس دولت بیدار کسی

غیر آزار ندیدم چو گرفتارم دید

کس مبادا چو من زار گرفتار کسی

تا شدم خوار تو رشگم به عزیزان آید

بارالها که عزیزی نشود خوار کسی

آن که خاطر هوس عشق و وفا دارد از او

به هوس هر دو سه روزیست هوادار کسی

لطف حق یار کسی باد که در دورهٔ ما

نشود یار کسی تا نشود بار کسی

گر کسی را نفکندیم به سر سایه چو گل

شکر ایزد که نبودیم به پا خار کسی

شهریارا سر من زیر پی کاخ ستم

به که بر سر فتدم سایه دیوار کسی

شهریار

نوجوانان وطن بستر به خاک و خون گرفتند

نوجوانان وطن بستر به خاک و خون گرفتند

تا که در بر شاهد آزادی و قانون گرفتند

لاله از خاک جوانان می دمد بر دشت و هامون

یا درفش سرخ بر سر انقلابیون گرفتند

خرم آن مردان که روزی خائنین در خون کشیدند

زان سپس آن روز را هر ساله عید خون گرفتند

با دمی پنهان چو اخگر عشق را کانون بیفروز

کوره افروزان غیرت کام از این کانون گرفتند

خوف کابوس سیاست جرم خواب غفلت ما

سخت ما را در خمار الکل و افیون گرفتند

کار با افسانه نبود رشته تدبیر می تاب

آری ارباب غرائم مار با افسون گرفتند

خاک لیلای وطن را جان شیرین بر سر افشان

خسروان عشق درس عبرت از مجنون گرفتند

شهریارا تا محیط خود تنزل کن بیندیش

کاین قبا بر قامت طبع تو ناموزون گرفتند

شهریار

علی ای همای رحمت

علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را

که به ماسوا فکندی همه سایه هما را

دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین

به علی شناختم به خدا قسم خدا را

به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند

چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را

مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ

به شرار قهر سوزد همه جان ماسوا را

برو ای گدای مسکین در خانه علی زن

که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

بجز از علی که گوید به پسر که قاتل من

چو اسیر تست اکنون به اسیر کن مدارا

بجز از علی که آرد پسری ابوالعجائب

که علم کند به عالم شهدای کربلا را

چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان

چو علی که میتواند که بسر برد وفا را

نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت

متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را

بدو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت

که ز کوی او غباری به من آر توتیا را

به امید آن که شاید برسد به خاک پایت

چه پیامها سپردم همه سوز دل صبا را

چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان

که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را

چه زنم چونای هردم ز نوای شوق او دم

که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را

«همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی

به پیام آشنائی بنوازد آشنا را»

ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب

غم دل به دوست گفتن چه خوشست شهریارا

شهریار