اشعار ترکی آذری و فارسی

اشعار ترکی آذری و فارسی

مئی ساتانلار کوچه‌سی- تورکی و فارسیجا شعرلر
اشعار ترکی آذری و فارسی

اشعار ترکی آذری و فارسی

مئی ساتانلار کوچه‌سی- تورکی و فارسیجا شعرلر

صدای پای جوانی!

شبست و من همه در فکر روزهای جوانی

در این سکوت، به گوشم رسد صدای جوانی

منم به زنده دلی، چون درخت پیرِ بهاری

که گل کند به خیالم، جوانه‌های جوانی

خبر دهید ز «پیری» شهنشهان جهان را

که تخت و تاج فروشند در بهای جوانی

«جوانِ پیر» بسی دیده‌ام و «پیرِ جوان» را

ز سال و ماه برون است انتهای جوانی

اگر که «عقل و جوانی» بود، شباب به کام است

بسا جوان که نبوده است آشنای جوانی

غم بزرگ جهان را اگر ز پیر بپرسی

بگویدت: غم پیرست در عزای جوانی!

بهار عمر، گل افشان کند زمین و زمان را

ز شاخ خشک دمد غنچه در هوای جوانی

مگر نسیم خیال گذشته‌ها به ترنّم

به گوش ما برساند صدای پای جوانی

مهدی سهیلی- اردیبهشت 1364

دیدار با شماست!

سر گشتگان وادی پندار را بگوی:

آن روز می‌رسد

کز خاوران ستاره‌ی احمد شود بلند

وز هر کرانه بانگ محمّد شود بلند

در پرتو ستاره‌ی سرخ محمّدی

از آب‌های گرم

تا خِطّه‌های سرد

از بیشه‌های سبز

تا سرزمین سرخ و سپید و سیاه و زرد

از ماوراء گنگ

تا خطّه‌ی فرنگ

از شهر بندِ نام

تا دور دستِ ننگ

در قعر درّه‌ها

بر بام کوه‌ها

آوای پر صلابت توحید پر شود

آنگونه پر نهیب

و آنگونه پر شکوه

کز هیبتش قوایم عالم خبر شود

ای شب گرفتگان!

این شام، صبح گردد و این شب سحر شود

آن روز بنگری

در بزمگاه خاک

جام شراب در کف کاووس و جم نماند

بالای کس به محضر فرعون، خم نماند

گنجورِ زر مدار چنین محتترم نماند

بیند دو چشم تو

کز تند باد حادثه و خشم مومنان

بر خاک ما نشانه ز کاخ ستم نماند

در آن طلوع نور

تندیس‌های کفر

اندام‌های شرک

در زیر دست و پاست

این وعده‌ی خداست

دیگر در آن زمان

در خطّه‌ی عرب

اسلام تابناک

در چنگ اقتدار خدایان نفت نیست

دیگر تبار فکری «سفیان» و «بولهب»

بر پهندشتِ خاک عراق و حجاز و شام

سروَر نمی‌شود

دیگر به دست سودپرستان فتنه جوی

خاک عزیز مکّه مسخّر نمی‌شود

در مهبط پیام خداوند ذوالجلال

هر غول شرک، تالیِ قیصر نمی‌شود

دیگر در آن زمان

قرآن غریب نیست

اسلام سربلند

بازیچه‌ی منافق مردم فریب نیست

در یک طلوع صبح

خفّاش‌های تیره دل و کور چشم شب

از بیم انتقام به هر غار می‌خزند

آن روز می‌رسد که صلای محمّدی

از هر گلوی پاک

پر جوش و تابناک

بالا رود ز خاک

این وعده‌ی خداست

این مژده‌ی نجات غلامان و برده‌هاست

در آن طلوع سرخ

تیغ برهنگان

بر فرق پادشاست

جان ستمکشان

از رنج‌ها رهاست

ای همرهان! بشارت قرآن دروغ نیست

این وعده‌ی خداست

دل هم بر آن گواست

ای شب گرفتگان!

خود مژده از منست

دیدار با شماست.

مهدی سهیلی- فروردین 1364

 

دریاچه‌ی فیروزه نما

من به هر پرده‌ی گل، نقش خدا می‌نگرم

آشکارست که او را همه جا می‌نگرم

آفرینش همه جا جلوه‌گه شاهد ماست

عکس آن ماه، در این آینه‌ها می‌نگرم

بلبل از باغ کند نغمه‌ی توحید بلند

شاخه‌ها را همه چون دست دعا می‌نگرم

زهره و شمس و قمر، آینه گردان تواند

من در این آینه‌ها، روی تو را می‌نگرم

قصر صد رنگ فلک، چشم مرا حیران کرد

که به هر پرده‌ی آن نقش خدا می‌نگرم

شوق پرواز به گلزار تو دارم که مدام

حسرت آلوده به مرغان هوا می‌نگرم!

دست تدبیر بر آرم به تمنّای وصال

لیک پیوسته به تقدیر فضا می‌نگرم

ای نکویان که ز گلزار خدا‌ آمده‌اید

باغبان را به گلِ روی شما می‌نگرم

اشک، در آبیِ چشمت چو ببینم، گویی

که به دریاچه‌ی فیروزه نما می‌نگرم!

ابرِ غم، گر بدلم خیمه زند بهر نشاط

تا دل شب، به سهیل و به سُها می‌نگرم

مهدی سهیلی- بهمن 1363

یک تجلّی، عقل را مجنون کند!

مستِ مستم، لیک مستی دیگرم

امشب از هر شب به تو عاشق‌ترم

راست گویم، یک رگم هشیار نیست

مستم‌اما جام و می‌در کار نیست

مستِ عشقم، مستِ شوقم، مستِ دوست

مستِ معشوقی که عالم مستِ اوست

نیم‌شب‌ها سیر عالم کرده‌ام

رو به ارواح مکرّم کرده‌ام

نغمه‌ی مرغ شبم پر می‌دهد

سیر دیگر، حال دیگر می‌دهد

ساقی‌ام پیمانه را لبریز کرد

باده‌ی خود را شرار انگیز کرد

حالت مستیّ و مدهوشی خوشست

وز همه عالم فراموشی خوشست

مستی ما گر ندانی، دور نیست

باده‌ی ما زاده‌ی انگور نیست

دختر رز پیش ما بی آبروست

باده‌ی ما فارغ از جام و سبوست

ای حریفان! جام من جان منست

وندرین پیمانه، پیمان منست

چیست پیمان؟ نغمه‌ی قالوابلا

می‌زند هر لحظه در گوشم صلا:

کای تو در پیمان من! هشیار باش

خواب خرگوشی بنه، بیدار باش

بند بگسل نغمه زن، پر باز کن

این قفس را بشکن و پرواز کن

این ندا هر شب مرا مستی دهد

زندگانی بخشد و هستی دهد

هاتفی گوید مرا در بیت بیت:

ای قلمزن! «ما رَمَیْتَ اِذْ رَمَیْت»

ما قلم را در کَفَت جان می‌دهیم

ما به شعرت نور عرفان می‌دهیم

گر تو را شوری بود، از سوی ماست

طاق نُه محراب تو، ابروی ماست

ما به جامت شربت جان ریختیم

ما به شعرت شور عرفان ریختیم

روشنی‌ها از چراغ عشق ماست

بر کسی تابد که داغ عشق ماست

دوستان! این نور مهتاب از کجاست؟

در تن من جان بیتاب از کجاست؟

در سکوت شب، دلم پر می‌زند

دست یاری حلقه بر در می‌زند

شب بر آرم ناله در کوی سکوت

عالمی دارد هیاهوی سکوت

برگ‌ها در ذکر و گل‌ها در نماز

مرغ شب حق حق زنان گرم نیاز

بال بگشاید ز هم شهباز من

می‌رود تا بیکران، پرواز من

از چراغ آسمان‌ها، روشنم

پر فروغ از نور باران تنم

روشنان آسمانی در عبور

نور و نور و نور و نور و نور و نور

می‌رسم آنجا که غیر از یار نیست

وز تجلی قدرت دیدار نیست

بهر دیدن چشم دیگر بایدت

دیده‌یی زین دیده بهتر بایدت

چشم سر، بیننده‌ی دلدار نیست

عشق را با جان حیوان کار نیست

چشم ظاهر در بهائم نیز هست

کوششی کن، چشم دل آور به دست

باغبان را در گلاب و گل ببین

ذکر او در نغمه‌ی بلبل ببین

عشق او در واژه‌ها جان می‌دمد

در کلامم نور عرفان می‌دمد

طبع خاموشم سخن پرداز از اوست

بال از او، نیرو از او، پرواز از اوست

عقل‌ها ز اندیشه‌اش دیوانه است

شمعِ او را عالمی پروانه است

دیده‌ی خلقت همه حیران اوست

کاروان عقل، سرگردان اوست

در حریم عزّت حیّ ودود

آفتاب و ماه و هستی در سجود

یک تجلّی، عقل را مجنون کند

وای اگر از پرده سر بیرون کند

گه تجلّی آتشم بر جان زند

جان من فریادِ «ده فرمان» زند

آری آری می‌توان موسی شدن

با شفای روح خود عیسی شدن

روح می‌گوید: اگر چه خاکی‌ام

من زمینی نیستم افلاکی‌ام

راه هموارست، رهرو نیستم

بی سبب در هر قدم می‌ایستم

هر زمان آن حالت دلخواه نیست

جان روشن گاه هست و گاه نیست

تشنه کامم، لیک دریا در منست

گر شفا خواهم مسیحا در منست

باغ هست و ما به خاری دلخوشیم

نور هست و ما به نازی دلخوشیم

دعوت حق گویدم: بشتاب سخت

تا بتازد بر سرت خورشید بخت

از «نَفَختُ فیهِ مِن روحی» نگر

تا کجا پر می‌شکد روح بشر

گر شوی موسی، عصا در دست تست

خود مسیحا شو، شفا در دست تست

«طور سینا» سینه‌ی پاک شماست

مستی هر باده از تاک شماست

از شجر، آواز‌ها را بشنوی

زنده شو تا رازها را بشنوی

وادی ایمن درون جان تست

کشتن فرعون در فرمان تست

پاک شو، پر نور شو، موسی تویی

جان خود را زنده کن عیسی تویی

غرق کن فرعون نفس خویش را

محو کن فکر خظا اندیش را

ساقیا آن می که جان سوزد کجاست؟

نور حق را در دل افروزد کجاست؟

مایه‌ی آرام جان خسته کو؟

از شرابش مستی پیوسته کو؟

بار الها! بال پروازم ببخش

روح آزاد سبکتازم ببخش

عاشق بزم تو‌ام، راهم بده

عقل روشن، جان آگاهم بده.

مهدی سهیلی- بهمن 1363

جیراندا اولور

گؤزه‌لیم گوزلرینین صحبتی هر یاندا اولور

بو ملاحتلی باخیشلار قوزی جیراندا اولور

بیر علاج ائت منه، ایستکلی طبیبیم سن‌سن

عاشیقین چاره‌سی اوز سئودیگی جاناندا اولور

بولبول ایستر گولی طوطی- شکری، من‌ده- سنی،

عشق سوداسی بو اوچ عاشیق نالاندا اولور

نه طبیعت گوروب عمرونده، نه دنیا یئتروب

او گؤزه‌ل‌لر کی، بیزیم آذربایجاندا اولور

گول اگر بولبولی اینجیتسه، وفاسیز دئمه‌یین

قیزلارین تقصیری اولماز؛ گنه اوغلاندا اولور

بو گؤزه‌ل‌لیک که سنین وار، گؤزه‌لیم، انصافاً

نه ملک‌ده، نه پری‌ده، نه ده انساندا اولور

مبتلا کونلومه، بیلمم نه اولوب هر گون ایتیر

آختاریر کن یئنه اول زولف پریشاندا اولور

واحدین بللی ده‌گیل مسکنی پروانه کیمی

گاه شمعه دولانیر، گاه گولوستاندا اولور

شاعیر: علی آقا واحد

آشیان گؤروم

گئتمه بو نازایله، گؤزه‌لیم، بیر دایان گؤروم

عشقینده من یانان کیمی بیر سن‌ده یان گؤروم

درد اؤلدوره‌ر منی سنی گر بیرده، سئوگیلیم

خائن رقیبلرله گؤلوب اوینایان گؤروم

چشم زمانه‌دن سنه آفت توخونماسین

دائم او قاره زلفی گؤز اوستونده یان گؤروم!

نه لاله بیتمه‌سین، نه ده سونبول، سن اولماسان

نه شاخ گول‌ده بولبول ایچون آشیان گؤروم

مستانه گؤزلرین کیمی سن مست سن هله

چوخ باخما، نازایله، گؤزه‌لیم، بیر اویان گؤروم!

واحد، جهاندا هر گؤزه‌لین دوشسه‌م عشقینه

بیر خیر گؤرمه‌سه‌م ده، گره‌ک مین زیان گؤروم

شاعیر: علی آقا واحد

آخشاملار

دوشه‌نده طره‌ی دلبر خیاله آخشاملار

محبّت اهلی باتار مین ملاله آخشاملار

شکسته بولبوله بنزه‌ر بلا چکن عاشیق

گولوندن اؤتری ائدر آه و ناله آخشاملار

گونوزلر عاشیقه طعن ائتمه کی، گولوب دانیشیر

سالار فراقین، اونی گور نه حاله، آخشاملار

دوشه‌نده زولفون اوزه، قاشلارین خیاله دوشر

باتاندا گون، باخار عالم هیلاله آخشاملار

شرابی یارسیز ایچسه‌ن بیر آزدا غم گتیره‌ر

گول اوزلی یار ایله اول هم‌پیاله آخشاملار

بیر اؤزگه لذّتی وار، عاشیق‌ایله معشوقه

رقیب‌سیز اولا محرم وصاله آخشاملار

میسّر اولماسا گوندوز سنه شراب ایچمک

اوُنوتما، واحد، اونی لامحاله آخشاملار!

شاعیر: علی آقا واحد

غارت‌گرِ دل

کؤنلوم سنه وابسته‌دیر، ای شوخ، بیر ایل‌دیر

نه اؤلدورور عشقین منی آخر، نه دیریل‌دیر

عاشقلرینی قصدین اگر محو ائیله‌مک‌سه

من حاضیرم، اوّل منه مقصود دینی بیل‌دیر

مئیلیم سنه‌دیر، بیر سنه عالمده اسیرم

ایسترایسه‌ن آزاد ائیله، ایسترایسه‌ن اُول‌دیر

کج باخما، بوتون خلق‌ده گر بیر- بیره، ظالم

زولفون گرهین آچما کی، غارتگرِ دیل‌دیر

مبهوت ائله‌یوب عالمی آیینه‌ی رویین

نه شکل و شمایلدی، بو نه حُسن جمیل‌دیر!

روخسارینه اول خال سیه دیرمی دوزولموش؟

یا برگِ گول اوسته سپیلوب دانه‌ی هئل‌دیر؟

واحد، دئمه‌کیم، یار ایله شیریندی مئی ایچمک

زهر اولسون او عشرت کی، حکیمانه دگیل‌دیر

شاعیر: علی آقا واحد

من عاشیقم

ئوگونمه چوخ گؤزه‌لیم، چوخ‌دا گؤزلرین قارادیر

طبیعت‌ین ایشیدیر، گونده مین گؤزه‌ل یارادیر

بو جانی ایسته، ویریم اؤزگه بیر شئی‌یم یوخدور

من عاشیقم، نه‌ییم اولسا، منیم‌کی آشکارادیر

سنی گؤره‌ن کیمی عالم منه بهشته دؤنور

او گون کی گول اوزونو گؤرمه‌سه‌م، گونوم قارادیر

رقیبه وئرمه نشان، یاخشی ساخلا قوینوندا

منیم‌ده عشقیم او بیر جوت ده‌ریلمه‌میش نارادیر

دیسه‌م قیلینج قاشینا، قورخورام که غضب‌لنه‌سن

سوزون دوزی، نه بیلیم، بلکه اگری آی پارادیر؟!

او یئرده که، ده‌لی کؤنلوم سنی گزیب سوروشور

اؤزوم‌ده بیلمه‌ییره‌م چوخ زامان، او یئر هارادیر؟

رقیب طعنه‌سی، واحد، منه توخوندی اوگون

سیزیلدایر اوره‌گیم، سانکی اوخ‌ده‌ییب یارادیر

شاعیر: علی آقا واحد

تبریک ماه مبارک رمضان

رسول خدا صلى الله علیه و آله:

براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدن‌ها روزه است

حلول ماه مبارک رمضان مبارک باد

جانیم وار

تمنا ائت، گولوم، وئررم، یولوندا نقد، جانیم وار

اگر بولبول ده‌گیلسه‌م، اوندان آرتیق مین فغانیم وار

قارا گؤزلر سنی آلداتماسین، بیمارم عشقینده

علاجیم سنده‌دیر، ای گول، سنه آنجاق گمانیم وار

قبول ائتسن یولوندا جانیمی یوز یول فدا قیللام

اسیرِ عشقینم، سنسیز بو عالمده خزانیم وار

امانت ساخلا قلبینده همیشه عشقیمین سرّین

حقیقی عاشیقم هیجرینده، چشمِ خون فشانیم وار

آلوب تئز جانیمی، بیر دفعه‌لیک قورتار اذیّتدن

باخیلسا کؤنلومه، عشقینده مین درد نهانیم وار

سنی هر شئی‌دن آرتیق سئومیشم عالمده، ای ظالیم!

قضا ایسترسه، گلسین، راه عشقینده توانیم وار

منی هر بی‌وفایه، واحدم، توُتما برابر کیم

منیم ده عشق ملکونده، عزیزیم، آد و سانیم وار

شاعیر: علی آقا واحد

وئریر حیات

گؤزون قاداسین آلیم، سن نه یاخشی دلبرسن!

ده‌گیل خلاف، دیسه‌م، لیلی‌یه برابر سن

بو قاش، بو گوز، بو ملاحت کی، سنده وار، ای گول

غرض کی، آفتِ جانسان، نه بیلسه‌ن، ائیلر سن!

نه مُشک زولفونه بنزر، نه چشمینه آهو

خطا ده‌گیل بو، دئسه‌م، مُشکدن معطر سن

او کفرِ زولفون الیندن محال‌دیر قوُتارام

کی، ذرّه رحم یوخوندیر، سن‌ائیله کافر سن؟

وئریر حیات منه دم به دم لبین ذکری

سنه فدا من اولوم، سن مگر پیمبر سن؟

بشر دئسه‌م سنه، اولماز بشر بو صورت‌ده!

پری دئسه‌م‌ده، خطادیر، و لیک دیگر سن!

بو نوع‌ایله سنین هیجران اودینا تابین وار

گوره‌ن دییر، سنی واحد، کی سن سمندر سن!

شاعیر: واحد

یار سنی

یارادوب تانری عزیزیم، نه گوزل یار سنی

گوزله بو حوسنله آلداتماسین اغیار سنی

دیشلرین اینجی، لبین لعل، اوزون گل کیمی تر

خلق ائدوب منجه طبیعت دُر شهوار سنی

عشق بیماری ساغالماز بونی درد اهلی بیلیر

ساغالار گورسه بو ترکیب‌ایله بیمار سنی

یاندیریب کعبه و بتخانه‌نی زناری آتار

گورسه صنعان کیمی مین عاشق دیندار سنی

سن کی حال اهلی‌ایدین عاشقی اینجیتمزایدین

ایندی جان آلماغا کیم ائیله‌دی وادار سنی

عاشیقین کونلونه رحم ائت، بو قدر اینجیتمه

گورمه‌میشدیم گوزلیم، بونجا ستمکار سنی

مست‌ایدین سن بو قارا گوزلولرین عشقینده

ایندی واحد سئوینیر کیم گورور هوشیار سنـی!

شاعیر: علی آقا واحد

گول یاخشیدیر، سن یاخشیسان!

سئوگیلیم! سیر گلستان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

عاشیقن‌چین باشقا جانان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

مین منیم تک عاشیقی حئیرتده قویموش گؤزلرین

سئوگیلیم، بیر سؤیله، جئیران یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

بیر دؤنوب باخماقلا تئز آلدین، آپاردین کؤنلومی

آولاییب چالماقدا طرلان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

گؤگ اوزون آی رؤشن ائتمیش، حُسن‌ایله سن یئر اوزون

نازنینیم، ماهِ تابان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

سن کیمی جانان اوچون جاندان کئچن بیر عاشیقه

ای گوزه‌للیک تانریسی، جان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

سنده وارکن نازایله گولمک، دانیشماق، اینجه‌لیک

لطف‌ده گلبرگ خندان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

مجلیسین خلوت، نیگارین، واحد، الده مئی توتوب

گؤر، بوخوش عالمده سلطان یاخشیدیر، سن یاخشیسان؟

شاعیر: علی آقا واحد

نشئه‌سی پیمانه میزین!

ساقیا! بیر بو ده‌گیل نشئه‌سی پیمانه میزین

هله بوندان سورادیر لذّتی میخانه میزین

بیز گرک باده‌ی گل‌گونی حکیمانه ایچک

پوزمایاق رؤنقینی مجلیسِ مستانه میزین

آیاغین اؤپمه‌لییک خادمِ میخانه‌لرین

بلکه، جام ایچره گؤره‌ک عکسینی جانانه میزین

زولف شؤقیله اولاق مست، بوتون عاقیل‌لر

قالسین ادراکینه حئیران دلِ دیوانه میزین

بیز همان رندِ خراباتیِ بی‌باک‌لریک

صحبتی ایندی‌ده دیل‌لرده‌دیر افسانه میزین

درد الیندن بوقدر چکدیگیمز ناله‌لره

نه گلیر یاریمیزن رحمی، نه بیگانه میزین

عشق زنجیرینه واحدده گرفتار اولدو

آزدی گویا، بیری‌ده آرتدی بو دیوانه میزین

شاعیر: علی آقا واحد